Օգոստոսի 26-ին ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հարցազրույց է տվել Հանրային հեռուստատեսությանը:

Հարց. Իսկ ո՞նց եք պատկերացնում, որ մենք լինում ենք միակ երկիրը, որ և′ Իրանի հետ է ռազմավարական հարաբերություններ կառուցում, և′ Միացյալ Նահանգների։ Դրանք համատեղելի՞ են։ 

Պատասխան. Իսկ ո՞նց եք նայում, որ մենք ռազմավարական գործընկերություն հաստատեցինք Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հետ։ Շատ լավ առիթ է, կներեք, մի պահ շեղվեմ։ Հիշու՞մ եք, որ մենք ռազմավարական գործընկերությունը ստորագրում էինք նոր տարուց հետո, մեղադրում էին, թե ինչպես կարելի է, նույնիսկ հեգնում էին այսպես՝ «հիմար են սրանք, գնացող ադմինիստրացիայի հետ ռազմավարական գործընկերություն են կառուցում»։ Հիմա մենք նոր՝ նախագահ Թրամփի ադմինիստրացիայի հետ այն ռազմավական գործընկերության փաստաթղթից բխող ծրագրեր ենք մշակում և նույն Վաշինգտոնում նույն օրը ստորագրել ենք երեք երկկողմ հուշագիր Հայաստանի Հանրապետության և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև, և սա դեռ վերջը չի։ Հուշագրերը, հուսով եմ, կհրապարակվեն ժամանակի ընթացքում, բայց նկարագրությունները հրապարակված են, իսկ բուն հուշագրերը, հուսամ, շուտով կհրապարակվեն։ Երեք հուշագրից մեկը վերաբերում է «Խաղաղության խաչմերուկին» Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կողմից աջակցությանը և մեր սահմանային ենթակառուցվածքների կարողությունների զարգացմանը։ Հիմա մանիպուլացիա են անում։ Ասում են` «դե տեսանք մեծ համաձայնագիր, այնտեղ չկար էքստրատերիտորիալ միջանցք, հռչակագրի տեքստը տեսանք այնտեղ չկար միջանցք, բայց մեկ է` սրանք միջանցք են տալիս և դա տվել են այն հուշագրով»։ 

Արձագանք. Դրա համար էլ չեք հրապարակում։

Պատասխան. Քաղաքական «մտքի գիգանտները» և ափսոսանքով եմ սա ասում, որովհետև մեջները մարդիկ կան, ում նկատմամբ ես ինչ-որ հարգանք ունեի, բայց այո, ասում են` «այն հուշագրով են տալիս»։ Այդ հուշագրի նկարագրությունը հրապարակված է, ինչպես և նաև մյուս երկուսի՝ կիսահաղորդիչների, էներգետիկայի մասին, և հիմա շատ պատասխանատու ասում եմ` մնացած տեքստում չկա մի բան, որն արտացոլված չէ նկարագրում։ Օրը կգա, դրանք էլ կհրապարակվեն, և հերթական անգամ, ինչպես սահմանազատման կանոնակարգը, ինչպես խաղաղության և միջպետական հարաբերությունների մասին համաձայնագրի տեքստը, ինչպես հռչակագիրը, որը Վաշինգտոնում ստորագրվեց և այլ բաներ, օրը կգա, կհրապարակվի և կտեսնեն, որ այդ բոլոր մանիպուլյացիաներն ուղղակի փուչիկ են։ Ինձ այստեղ մի հարց է հետաքրքրում, արդեն ասեցի` այդ մարդիկ կկարողանա՞ն նույն դեմքով նստել տեսախցիկների կամ իրենց հեռախոսների առաջ և ասեն` «ժողովուրդ, կներեք, սխալ էինք այս մի հարցով, սենց բան էինք ասում կա, բայց չկա իրականում»։

Արձագանք. Այդպիսի մշակույթ, ցավոք, Հայաստանում չկա, բոլորը միշտ ճիշտ են եղել և կլինեն, և կան։

Պատասխան. Բոլորը ճիշտ չեն, բոլորը խաբում են, շատերը խաբում են, նրանք, ովքեր մանիպուլացնում են, ուղղակի սուտ են ասում։ 

Հարց. Պարոն Միրզոյան, շատերը, նաև ընդդիմադիր դաշտից, էկրանից դուրս ասում են` վատ գրված չէ՝ հաշվի առնելով մեր ստարտային պայմանները, բայց ասում են` կլինի՞, երաշխիքը ո՞րն է, մեկ է` չկա հավատ, որ կլինի, որ ճանապարհները կբացվեն, մենք կգնանք Բաքվով, հետո Կասպից ծովով ապրանքներ կտանենք Չինաստան, կգնանք Մոսկվա և այլն, և այլն։ Ասում են` մեզ որպես թույլ օղակի, ուղղակի էլի կճնշեն և իրենց ուզածները կպայմանավորվեն, կանցկացնեն։ 

Պատասխան. Գիտե՞ք, ինչ վերաբերում է փաստաթղթերին, պայմանավորվածություններին, այն որ չկա հավատ, անկեղծ ասեմ` թող չլինի, թող մարդիկ ոչ ինձ հավատան, ոչ քեզ, ոչ մյուսին, թող մարդիկ կարդան՝ ինչ է պայմանավորված և հրապարակված, թող կարդան, իրենք իրենց հետևությունն անեն։ Այստեղ հավատի հարց չկա։ Ավելի խորը հետագայի, ապագայի և պրոցեսների նկատմամբ հավատի մասին Ձեր ասածն օբյեկտիվորեն կա։ Կոնֆլիկտ է եղել, արյուն է հեղվել, երկու կողմերից թշնամանք է եղել, սա չենք ջնջում, ուրիշ բան ենք ասում։ Բոլոր ժողովուրդները մարդկության ողջ պատմության ընթացքում, երբ որ խաղաղություն են հաստատել, խաղաղություն չեն հաստատում գործընկերոջ հետ ու նրա հետ, ում հետ խաղաղ ես, խաղաղություն հաստատում են, նրա հետ, ում հետ քիչ առաջ՝ նախորդ դրվագում, ունեցել ես կոնֆլիկտ, պատերազմ, հակամարտություն։ Հիմա եղել է դա մեր մեջ։ Ժողովուրդների մեջ վախեր կան, ժողովուրդների մեջ արյան պատմությունը կա, և նորմալ է, որ թերահավատություն կա, բայց քիչ-քիչ, աղյուսն աղյուսի վրա դնելով, քարը քարի վրա դնելով՝ գնում ենք առաջ և գնալու ենք առաջ, և ես մեծ լավատեսություն ունեմ այս առումով ապագայի հանդեպ։ 

Հարց. Պարոն Միրզոյան, Դուք մի քանի անգամ ասացիք, որ փոխվստահության և փոխադարձության սկզբունքով է կառուցված։ Դա ենթադրում է, որ տնտեսական ռիսկերը և մարտահրավերները պետք է լինեն հավասարակշռված։ Հիմա տեսեք, մի օրինակ են բերում ընդդիմադիրները։ Նրանք ասում են` մենք կառուցում ենք քառասուներկու կիլոմետր այդ ողջ ճանապարհից՝ Չինաստանից գալիս է Ադրբեջանով, Թուրքիայով, դրա մեջ մեր կտորը քառասուներկու կիլոմետր է, մի քանի հարյուր կիլոմետր անցնում է Ադրբեջանով։ Հիմա հարց․ եթե վաղը Ալիևն ասում է` «հարգելի հայեր, հինգ ցենտով ավելացնում ենք մենք բեռնափոխադրումները, ձեր քառասուներկու կիլոմետրում դուք հինգ ցենտով ավելացրեք, լրիվ փոխադարձությամբ, մենք էլ մեր մի քանի հարյուրում հինգ ցենտով կավելացնենք», և այդտեղ մենք ավտոմատ դառնում ենք ոչ մրցունակ, որովհետև մերը քառասուներկու կիլոմետր է, իրենցը` մի քանի հարյուր, և ասում են` ինչու՞ մենք այն մյուս գծով չենք տալիս ճանապարհն ադրբեջանցիներին` Ղազախ-Իջևան, և այդ դեպքում մեր սահմանները նույնպես կլիներ երկու հարյուր հիսուն կիլոմետր Հայաստանով, և մենք փոխադարձ կզսպեինք իրար։ 

Պատասխաան. Դուք հասկանու՞մ եք սրա տրամաբանությունը, երբ ասում են փոխշահավետ՝ քաղաքական առումով կամ տնտեսական։ Հիմա տնտեսական բաղադրիչն ենք քննարկում, հասկանու՞մ ենք` ինչ է տնտեսական շահը։ Հիմա բոլոր երկրները փնտրում են ավելի կարճ ճանապարհներ, որպեսզի տրանսպորտային ծախսերն ավելի քիչ լինեն, օրերն ավելի քիչ լինեն ապրանքի համար։ Ո՞նց կարող է շահավետ լինել մեկի համար, մեկի, ցանկացածի, Հայաստանի, Ադրբեջանի՝ գնալ ավելի երկար ճանապարհով, քան եթե կարելի է գնալ ավելի կարճ ճանապարհով։ Մենք էլի ուզում ենք իրար խաբե՞նք, թե՞ ուզում ենք փոխշահավետ, երկուսին ձեռնտու հանգուցալուծումներ ունենալ։ Հիմա այդ տրանսպորտային վճարները միավորով են հաշվում, կիլոմետրով չեն հաշվում։ Այսինքն` մտա քո երկիր, տալիս եմ քեզ այսքան, դու մտար իմ երկիր, տալիս ես ինձ այսքան։ Մենք հիմա տենց մի օրինակ քննարկեցինք, և ես վստահ էլ չեմ, իմ անունից ասում եմ՝ որ առնվազն ես այդ կոմպետենցիայով գիտելիք հնարավոր է չունեմ բոլոր տնտեսական, մաքսային և տեխնիկական դետալները պատշաճ կերպով քննարկելու և լուծումներն իմանալու, դրա համար կան մասնագետներ, բայց կգանք, հարցերը կբարձրացվեն, հերթով կքննարկենք, որի շուրջ համաձայնության կգանք, կարձանագրենք, կանցնենք մյուս հարցին և այդպես շարունակ։

Հարց. Այս ամեն ինչի աշխատելու համար նաև պետք է Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կարգավորվեն և սահմանները բացվեն։ Շատ ժամանակ չի անցել, բայց արդեն բավարար անցել է։ Արձագանք կա՞ Թուրքիայից։

Պատասխան. Լավ հարց եք տալիս։ Ընդհանրապես, ես ուզում եմ արձանագրել, որ մենք թուրքական կողմի հետ բավականին բովանդակային և բավականին դինամիկ երկխոսություն ունենք, և նաև ուզում եմ ասել, որ պաշտոնական, հրապարակային մակարդակում և փակ դռների հետևում, այսինքն` հանդիպումների ընթացքում, ինչ որ լսել ենք Թուրքիայից, դա հետևյալն է` մենք խնդիր չունենք, մենք ուզում ենք, պատրաստ ենք բացել սահմանները, հաստատել հարաբերություններ, բայց մենք պետք է դա անենք Հայաստան-Ադրբեջան կարգավորումից, Հայաստան-Ադրբեջան պայմանագրի ստորագրումից հետո։ Հիմա շատ ֆորմալ առումով իսկապես ստորագրում չի եղել, բայց նախաստորագրում է եղել, և ես արդեն ասացի, թե ինչ միջավայրով, ինչպիսի շեշտադրումներով, որ գուցե իր կշռով նույնիսկ գերազանցի ստորագրման պահը, երբ որ դա լինի։ Հիմա ինձ տրամաբանությունը հուշում է, որ սրան պետք է հետևի Հայաստանի և Թուրքիայի միջև ենթակառուցվածքների ապաշրջափակումը։ Ես այստեղ Ձեր հետ համաձայն եմ, և նաև ես տեսնում եմ թուրքական կողմի շահը՝ դա անելու։ Դե եթե չկա խոչընդոտ, սպասում ենք այդ իրադարձությանը, թերևս կարող ենք առաջ գնալ, և մենք սա ասել ենք և կասենք Թուրքիայի մեր գործընկերներին, բայց ես չեմ կարող ամեն դեպքում եզրակացություն անել, և Դուք նույնպես չեք կարող ասել, թե ինչ են մտածում Թուրքիայի մասնագետները կամ Թուրքիայի պաշտոնյաները, մենք կհետևենք զարգացումներին։ Ես նորից եմ ուզում ասել, ինձ թվում է, ես կարծում եմ, որ իրենց շահն էլ է արդեն օր առաջ ապաշրջափակել ենթակառուցվածքները և անմասն չմնալ այս մեծ ապաշրջափակումից և այդ ապրանքները ենթադրյալ Պեկինից պիտի շարժվեն Կենտրոնական Ասիայով, Ադրբեջանով, Հայաստանով, հետո Թուրքիայի տարածքով և և շարունակվեն, մինչև չգիտեմ Լիսաբոն և Լոնդոն։

Հարց. Պարո՛ն Միրզոյան, այս ամենը թղթի վրա է, ինչի մասին մենք խոսեցինք, կիրառական մասով ինչ-որ ժամկետ, պայմանավորվածություն, խոսակցություն կա՞, հայ-ամերիկյան կազմակերպություն է՞, ի՞նչ են կառուցելու, ովքե՞ր են ներդնելու, հողի վրա ինչ-որ բան կա՞ արդեն, թե ոչ։ 

Պատասխան. Նախ ուզում եմ ասել, որ խաղաղությունը թղթի վրա չէ, խաղաղությունը մենք զգում ենք հենց հիմա, այս վայրկյանին։ Ապաշրջափակման մասով մենք ֆիքսել ենք և համաձայնություն ենք ձեռք բերել մակրո մակարդակում, սկզբունքներն ենք ֆիքսել, որոնց շրջանակներում պետք է լինի ապաշրջափակումը։ Նորից եմ ուզում կրկնել` տարածքային ամբողջականություն, ինքնիշխանություն, իրավազորություն, փոխադարձություն, և նաև նույն վաշինգտոնյան համաձայնությունների հաջորդ կետով մենք ֆիքսել ենք, որ Հայաստանը և Միացյալ Նահանգները պետք է հիմնադրեն և կառուցեն «ԹՐԻՓ» ծրագիրը՝՝ այդ մեծ ապաշրջափակման  «ԹՐԻՓ» մասը, և երկուսը փոխհամաձայնեցնելով, միայն Հայաստանը և միայն Միացյալ Նահանգներն իրար հետ համաձայնեցնելով, պետք է ընտրեն մի այլ երրորդ գործընկեր, ինչ-որ մի ընկերություն՝ միջազգային ենթադրաբար, կամ այլ երկրի, որը տեղում կանի այդ կառուցապատումը և ենթադրաբար նույն ընկերությունը կանի կառավարումը։ Ոչ թե վերահսկողությունը, այլ կառավարումը, տնտեսական մենեջմենթը։ Սրանից դուրս որևէ բան չենք պայմանավորվել, հիմա սպասում ենք։ Հուսով եմ` առաջիկայում պատվիրակություն կգա Միացյալ Նահանգներից, իրենք կունենան գաղափարներ, առաջարկներ, մենք կունենանք գաղափարներ, առաջարկներ։ Ինչքան շուտ գանք ամբողջական փաթեթի շուրջ, ամբողջական մեխանիզմի շուրջ համաձայնության և ինչքան շուտ սկսվի կառուցվել, այնքան շուտ կշահագործվի և այնքան շուտ այն օգուտը, որը մենք կարող ենք ունենալ, կսկսենք ունենալ։ 

Հարց. Իսկ խաղաղության պայմանագիրը ե՞րբ կկնքվի և արդյո՞ք մնում է Ադրբեջանի պայմանը, որ մենք պետք է մեր Սահմանադրությունը փոխենք։ 

Պատասխան. Գիտեք, մենք այս վերջին շրջանում Ադրբեջանի հետ չենք խոսել այդ մասին, օրինակ` Վաշինգտոնում Սահմանադրության թեման չի քննարկվել։ Նախորդ շրջանից մենք լսել ենք, որ իրենք կարծում են, որ մեր Սահմանադրությունը պետք է փոխվի, նոր իրենք հանգիստ կլինեն ինստիտուցիոնալ առումով և կարող են ստորագրել համաձայնագիրը, որովհետև պնդում են, որ մեր Սահմանադրության մեջ խնդիր կա՝ որպես անկյունաքար դրված, և դա կարող է խոչընդոտել։ Մենք այդ կարծիքը չենք կիսում։ Մենք հազար անգամ հրապարակային ասել ենք, որ մենք մեր Սահմանադրության մեջ խնդիր չենք տեսնում, զուգահեռաբար, եթե դա ինչ-որ ձև խնդիր է, մենք տեսնում ենք խնդիրներ իրենց Սահմանադրության մեջ, բայց նաև մենք կարծում ենք, որ պայմանագիրն այդ բոլոր հարցերը լուծում է, և մենք չենք ասում` դուք ձեր Սահմանադրությունը փոխեք, մենք՝ մեր։ Ինչևէ, Վաշինգտոնում դա չենք քննարկել, այս մասին նոր պայմանավորություն չկա, մենք որևէ երկրի առջև մեր Սահմանադրությունը փոխելու պարտավորություն չենք ստանձնել։ Մենք ինքներս մեր Սահմանադրությունը փոխելու մասին խոսել ենք դեռ 2018 թվականից։ Այդ խոսակցությանը, անշուշտ, ավելացել է հռչակագրին հղում արվող կտորը, չենք ժխտում։ Հիմա մենք ասում ենք, որ սա ներքին փաստաթուղթ է, բայց անշուշտ, այն երկրի նաև միջազգային դիրքավորման նշանակություն ունի։ Սահմանադրությունը նաև ուղերձ է ամբողջ աշխարհին։ Առաջիկայում առիթներ կլինեն, դրանց կանդրադառնանք մենք։ Մեր հերթական ընտրություններից հետո, արդեն վարչապետն էլ ասել է քանի անգամ, կանդրադառնա, կունենանք այդ Սահմանադրությունը, առաջարկ կներկայացնենք Հայաստանի Հանրապետության ժողովրդին, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունում սահմանադիրը ժողովուրդն է, ժժողովուրդն էլ կորոշի իր քվեարկությամբ։ Մինչև բուն քվեարկությունը, տեղի կունենա կարծիքների փոխանակում, հիմնավորումներ կհնչեն, դեռ դրան կհասցնենք անդրադառնալ։ Հիմա, այս պահին, ուզում եմ ֆիքսել, որ Վաշինգտոնում Սահմանադրությունը չի քննարկվել և մենք որևէ երրորդ կողմի առջև մեր Սահմանադրությունը փոխելու պարտավորություն չունենք։ 

Հարց. Մենք կդառնա՞նք Շանհայի համագործակցության կազմակերպության անդամ։

Պատասխան. Վերադառնալով այդ լայն և երբեմն իրարամերժ թվացող միջազգային համագործակցություններին՝՝ մենք հայտ ենք ներկայացրել, Ադրբեջանը հայտ է ներկայացրել, և՛ Ադրբեջանին, և՛ մեզ՝ որպես գործընկեր, հրավիրել են առաջիկա գագաթնաժողովին և մենք կմասնակցենք։ Մենք կարծում ենք, որ և՛ մենք, և՛ Ադրբեջանը կարող ենք, և արժի, և պետք է, որ անդամակցենք այդ կազմակերպությանը։ 

Հարց. Պարո՛ն նախարար, նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ցրումը, տեսեք, մեր իշխանությունը հստակ ասում էր՝ երբ որ կկնքենք խաղաղության պայմանագիրը, զուգահեռ կկնքենք ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ավարտը։ Խաղաղության պայմանագիրը չկնքվեց, նախաստորագրվեց, բայց մենք համաձայնեցինք ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը ցրելու այդ պրոցեսին։ Արդյո՞ք սա զիջում չէ, և երկրորդ` ձեր ընդդիմախոսներն ասում են, որ սա Ղարաբաղի էջի փակումն էր, վերջ, մենք ձեռքներս լվացինք լրիվ։ Ձեր մեկնաբանությունը։ 

Պատասխան. Ուրեմն, մենք պայմանավորվել ենք և արդեն դիմել ենք ԵԱՀԿ նախագահողին և քարտուղարությանը, և նաև հանդես ենք եկել դիրքորոշմամբ անդամ երկրների առջև, հայտնելով, որ մենք՝ Հայաստանը և Ադրբեջանը, գտնում են, որ ԵԱՀԿ կառույցները կարող են արդեն կազմալուծվել, փակվել, որովհետև դա վերաբերում էր մի հակամարտությանը, որն արդեն պաշտոնապես ավարտվեց, այլևս երկու երկրների միջև խաղաղություն է։ Իրավացիորեն ասում եք, որ մենք միշտ դա կապել ենք ստորագրման հետ, բայց ես խնդրում եմ ուշադրություն դարձրեք այս ամբողջ հաղորդման ընթացքում իմ կողմից մի քանի անգամ արված ընդգծմանն այն մասին, որ այս նախաստորագրումն արվել է մի շեշտադրումով, մի հանդիսավորությամբ, մի երկրի և մի նախագահի վկայությամբ, և հետո նաև հավաստվել, փաստվել, վստահեցվել մեր և Ադրբեջանի ղեկավարների կողմից, և ամբողջ աշխարհի կողմից արձանագրվել է որպես խաղաղության հաստատում։ Հիմա շատ ֆորմալ և ֆորմալիստական մոտեցման դեպքում կարող է մարդ ասել, որ ամեն դեպքում պետք է ստորագրում լիներ, նոր ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը լուծարվեր։ Այդ ստորագրումով ի՞նչ խնդիր էինք հետապնդում, ի՞նչ նպատակ ուներ. որ խաղաղությունը հաստատվի։ Եթե հիմա է հաստատվում, և բոլորը ասում են` խաղաղություն, խաղաղություն, ձեռք ձեռքի են տալիս, մի կողմից Միացյալ Նահանգների նախագահն է ձեռքը տալիս, ասում է` խաղաղություն, մյուս կողմից, մնացած երկրների նախագահները հայտարարություններ են անում, շնորհավորում և ամբողջ աշխարհը ասում է` վերջ, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղություն է, էլ իմաստը ո՞րն է։ Հիմա կմտածեին, բայց մի բան այն չէ, միգուցե Հայաստանն ուզում է մոլորեցնել։ Նպատակը, որը դրված էր՝ Մինսկի խմբի լուծարմանը համաձայնել խաղաղության հաստատմամբ, մեծ հաշվով այս նպատակն իրականացված է։ 

Հարց. Պարո՛ն նախարար, անկեղծ ասեմ, մի բան չեմ հասկանում, եթե Ձեր ասած այդ խաղաղությունը կա, իմաստը ո՞րն է չկնքել այդ փաստաթուղթը, իսկ եթե չի կնքվում, դա չի՞ նշանակում, որ Ձեր ասած խաղաղությունը դեռ չկա։

Պատասխան. Այդպես չէ։ Նախ խաղաղությունը, նորից եմ ասում, հաստատվում է, բայց հետո հազար դետալ կա, որ պետք է կառուցվի, պետք է վստահություն ձևավորվի և այլն, և այլն, և գիտեք, մենք որոշ մտքեր ունենք, օրինակ` իրենց կողմում ավելի բարեկամական կամ հանդուրժողական հռետորաբանության հետ կապված, գերիների ազատ արձակումը կա և այլն և այլն, դասագրքերի միջոցով թշնամական նարատիվների, այդ թշնամության սերմանումը, երկու հասարակություններն էլ պետք է փորձեն հաղթահարել, դադարեցնել, հակառակ գործընթաց սկսել։ Իրենց կողմից կան մտահոգություններ, մի մասը հիմնավոր գուցե համարենք, մի մասը անհիմն․ Սահմանադրության մասին պնդում ունեն իրենք, հրապարակային խոսում են, այսինքն դեռ ուղղություններ կան, աշխատանքներ կան, որոնք մի ժամում, մի օրում չեն արվի։ Մենք կարծում էինք, անկեղծ ասեմ, կարծում էինք, որ կարող ենք նաև ստորագրել, բայց նաև չենք կարող ասել, որ մնացած բոլոր մտահոգությունները չկան, որ փոխվստահությունն ամբողջապես վերականգնված է, և մենք կարող ենք հենց նույն ժամին նախաստորագրել, ստորագրել և մյուս օրը բառացիորեն վավերացնել։ Պրոցես է խաղաղության կառուցումը, և մենք քայլ առ քայլ կգնանք այդ ճանապարհով։ 

Հարց. Թրամփի գործոնը այստեղ ինչքա՞ն է։ Հիմա հնչեց երաշխավորության հետաքրքիր մեթոդոլոգիա, այսպես․ «կզանգեք ինձ, եթե խնդիր լինի», իրո՞ք հիմա մենք այդպես ենք անելու։

Պատասխան. Բայց նաև բացի «կզանգեք ինձ»-ից, կա ստորագրություն՝ որպես վկա։ Սա ամերիկյան կողմի պարտավորությունն է, միջազգային կարգավիճակ ունի որոշակի, և ամերիկյան կողմը շատ հաճախ է այլ կողմերի միջև պայմանագրերի ստորագրման պարագայում դիմում սույն գործիքակազմին։ Անձամբ նախագահ Թրամփը, նրա ողջ թիմն այս պրոցեսում էական դերակատարում են ունեցել, և՛ պարոն Վիտտկոֆը, և՛ նրա թիմը, և՛ պետքարտուղար Ռուբիոն, մյուսները, դեսպանները։ Եվ ես կուզեի, առիթից օգտվելով, նաև շնորհակալություն հայտնել ամերիկյան կողմին է այս մասնակցության համար։ 

Հարց. Եվ վերջին հարցը, պարո՛ն նախարար, Դուք` որպես քաղաքացի, խաղաղությանը ներքուստ հավատու՞մ եք։ Ներքին զգացում ունե՞ք այդպիսի, կլինի՞ խաղաղություն։ 

Պատասխան. Մենք չգիտենք` ինչ է խաղաղությունը։ Մենք բոլորս դա գիտենք միայն թղթից, դասագրքից։ Մենք չենք ապրել, գուցե ավելի ավագ սերունդն ապրել է, իհարկե, գիտի, բայց մեծ հաշվով Հայաստանի հասարակությունը չգիտի` ինչ է խաղաղությունը, ինչ է նշանակում ապրել խաղաղության մեջ, չգիտի` ինչ է նշանակում ապրել բաց սահմաններում։ Մենք դեռ պիտի սովորենք դրան, մենք պիտի սովորենք և սովորեցնենք։ Մենք պիտի հարմարվենք խաղաղությանը և խնամենք խաղաղությունը։ Եզակի դրվագներից է, որ մեր ճակատագիրը մեր ձեռքերում է։ Մենք ընտրում ենք խաղաղությունը։ 

Արձագանք. Շնորհակալություն, պարո՛ն նախարար։ 

Արձագանք (նախարար). Հարց չմնա՞ց ուրիշ։ 

Արձագանք. Միշտ էլ հարց կծագի, վստահ եղեք, կլինի։ Շնորհակալ եմ։ 

Արձագանք (նախարար). Ես եմ շնորհակալ։ 

ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի հարցազրույցը Հանրային հեռուստատեսությանը (մաս 1)