«Ռեգնում» գործակալություն - Հարգելի գործընկերներ, հարգելի պրն. նախարար, շնորհակալություն, որ ընդունել եք մեր հրավերը, եւ այսօր մենք արդեն տրադիցիոն ձեւով գտնվում ենք Ռեգնումի երեւանյան գրասենյակում: Հարգելի լրագրողներ այսօրվա մեր հյուրը ՀՀ արտաքին գործերի նախարար պրն. Վարդան Օսկանյանն է. թեման, որի շուրջ հրավիրել ենք ասուլիսը, տարածաշրջանում տնտեսական եւ քաղաքական զարգացումներն են այս 10 օրում: Մի քանի հիշարժան իրադարձություններ են տեղի ունեցել, որոնք ոչ միայն Հայաստանին են վերաբերում, այլ` ամբողջ տարածաշրջանին` ՆԱՏՕ-ի շաբաթը Հայաստանում, Ժնեւում Հայաստանի եւ Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպումը եւ ՀԱՊԿ-ի գլխավոր քարտուղարի այցը Հայաստան, ամսի 19-ին Հայաստան-Իրան գազամուղի բացումը: Այնպես որ, իրադարձություները շատ, այսպես ասած, հետաքրքիր են դասավորվել, կարծում եմ, դուք ունեք, եւ ես անձամբ ունեմ բազմաթիվ հարցեր: Ես, ձեր թույլտվությամբ, կսկսեմ իմ հարցից, որը վերաբերում է Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի այցին Հայաստան: Ինչպես հայտնի է, այցը կայանալու է ապրիլի սկզբին, պրն. նախարար, ի՞նչ հարցեր են քննարկվելու, միգուցե, ինչ որ փաստաթղթե՞ր են ստորագրվելու:

Վ. Օսկանյան - Նախ ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել ընձեռված հնարավորության համար, իսկապես, կարծում եմ` պահը համընկել է իրադարձություների հետ, եւ բազմաթիվ հարցեր ծագած պետք է լինեն, եւ բոլորդ լուսաբանման կարիք եք զգում, դրա համար շնորհակալ եմ:

Այո, Սերգեյ Լավրովի այցը տեղի կունենա ապրիլի սկզբին` 3-ին, 4-ին, եթե վերջին պահին փոփոխություններ չլինեն, նախնական այդ թվականն է ֆիքսվել: Օրակարգն, իսկապես, շատ ծավալուն է, խորքային: Իհարկե, առաջին հերթին միշտ առաջնային պլան են մղվում երկկողմ հարաբերություները, որոնք բազմաշերտ են, վերաբերում են, համարյա թե, բոլոր ոլորտներին` անվտանգություն, քաղաքական երկխոսություն, տնտեսական, սոցիալական, կրթական, մշակութային: Այդ բոլոր հարցերը կքննարկվեն տարբեր շեշտադրումներով: Ղարաբաղի հարցը կլինի կարեւոր քննարկվող թեմաներից մեկը, նաեւ տարածաշրջանային բոլոր զարգացումները, եւ էներգետիկ հարցերին վերաբերող, եւ տրանսպորտի, եւ անվտագության:

Նաեւ, ելնելով մեր նախորդ փորձից, Լավրովի հետ, եւ Ռուսաստանի նախկին բոլոր արտգործնախարարների հետ, միշտ ծավալվել է բավական խորքային քննարկում գլոբալ թեմաների վերաբերյալ: Մենք այդպիսի պրակտիկա ունենք, եւ ես` ինքս, այդ հնարավորությունն անպայման օգտագործում եմ` իմանալու Ռուսաստանի դիրքորոշումը մի քանի կարեւոր հարցերի շուրջ, որը ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն ունի Հայաստանի գործունեության վրա արտաքին քաղաքականության ոլորտում, Իրանի հետ հարցերը, Միջին Արեւելք` Պաղեստինի հարցը, Կոսովոյի հետ կապված իրադարձությունները, ՆԱՏՕ-ի ընդլայնման հարցերը, ՄԱԿ-ում բարեփոխումները, ԵԱՀԿ-ում բարեփոխումները, իսկապես, սրանք այն թեմաներն են, որոնք մեզ հետաքրքրում են, հուզում են, եւ կարծում եմ` լավ հնարավորություն կլինի, որպեսզի կարողանանաք նաեւ նման քննարկումներ անցկացնել:

Հարց. «Panamanian.Net» - Գորան Լենմարկերը հայտարարել է, որ ամռանը կարող է ինչ-որ պայմանագիր ստորագրվել Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջեւ, ձեր մեկնաբանությունը, եւ երկրորդ` եթե կարելի է մանրամասնեք ժնեւյան հանդիպումը:

Վ. Օսկանյան - Իհարկե, Լենմարկերի ցանկությունը լավ ցանկություն էր, դա մեր բոլորի ցանկությունն է, ինչքան շուտ հասցնենք ավարտին բանակցությունները, համաձայնության գանք փաստաթղթի սկզբունքների շուրջ եւ ստորագրենք, կարծում եմ, բոլորի համար օգտակար կլինի, ցանկալի կլինի: Բայց, դժբախտաբար, շատ մոտ չենք դրան, եւ Ժնեւյան մեր վերջին հանդիպումը դրա վկայությունն էր, որ դեռեւս բազմաթիվ տարաձայնություններ կան տարբեր հարցերի շուրջ: Ինչպես Ժնեւի հանդիպումից հետո էի ասել, որ բավական բարդ ու դժվարին հանդիպում էր, չեմ կարող ասել, որ այդ հանդիպման ընթացքում մենք առաջընթաց արձանագրեցինք, բայց նաեւ առանձնակի հետ քայլ էլ չի արվել: Դրա համար որոշում է կայացվել շուտով հաջորդ հանդիպումը անցկացնել եւ փորձել բանակցությունները շարունակել, առաջընթաց արձանագրել եւ այդպիսով մեր խորհրդարանական ընտրություններից հետո նախագահների հնարավոր հանդիպման համար հող նախապատրաստել:

Հարց. Ռեսպուբլիկա Արմենիա - Պրն. նախարար, վերջերս Հայաստանում շատ են խոսում այն մասին, որ անհրաժեշտ է Հայ Դատի, որի մի մասն է կազմում ԼՂ հարցը, հայ-թուրքական հարաբերություների, ցեղասպանության հարցը փոխանցել իրավական դաշտ: Ձեր կարծիքով, դա անհրաժեշտ է՞:

Վ. Օսկանյան - Այդ բոլորը պետք է միացնել եւ ներկայացնել մի անվան տակ` Հայկական Հարց: Երեքից յուրաքանչյուրը, որ թվարկեցիք, բնույթով տարբեր են մեկը մյուսից, եւ յուրաքանչյուրը պետք է առանձին դիտարկել ընդհանուր կոնտեքստի մեջ: Դա տարածաշրջանային կոնտեքստն է, հայ-թուրքական հարաբերություների կոնտեքստն է, հայ-ադրբեջանական հարաբերությոնների կոնտեքստն է, նույնիսկ գլոբալ կոնտեքստն է, ես կասեի: Բայց յուրաքանչյուրն այսօր առանձին պրոցես է, եւ բոլորը միասին վերցնել, որպես Հայկական Դատ տանել միջազգային դատարան ցուցում ստանալու համար, կարծում եմ` իրապաշտ մոտեցում չի լինի: Ղարաբաղյան հարցում, իհարկե, իրավական հարթակն օգտագործվում է: Մենք բազմիցս ասել ենք, որ Ղարաբաղի ինքնորոշման իրավական հիմքերը շատ ամուր են, եւ Սովետական Միության փլուզման պահին Ղարաբաղի ռեֆերենդումի եւ անկախացման այն ամփոփ պրոցեսը տեղավորվում է օրենքի շրջանակում, իսկ մինչեւ սովետականացումը` 18-20-ական թվականներին, նույնպես բավական ամուր իրավական հիմք ունի նաեւ այն փաստը, որ Ղարաբաղը երբեք անկախ Ադրբեջանի կազմում չի եղել, դա իրավական ամուր հիմնավորում է Ղարաբաղի ինքնորոշման համար: Բայց չմոռանանք, որ այդ բոլորն այսօր դիտարկվում է քաղաքական դաշտում: Իրավական հիմնավորումները կարեւոր են, բայց վերջնական որոշիչ չեն, որովհետեւ այն հարթակը, որի վրա այս հարցը քննարկվում է` քաղաքական հարթակն է, եւ այնտեղ կան բազմաթիվ այլ գործոններ:

Ինչ վերաբերում է հայ-թուրքական հարաբերություններին, դա քաղաքական խնդիր է միանշանակորեն, սահմանի բացման խնդիրն է, դիվանագիտական հարաբերությունների խնդիրն է: Այստեղ իրավական գործոնը որեւէ ծանրակշիռ դեր չունի:

Իսկ, ինչ վերաբերում է ցեղասպանության ճանաչման խնդրին, այստեղ, իհարկե, լինում են առաջարկություններ` խնդիրը տանել դատարան, բայց չմոռանանք, որ մեզ` հայերիս համար այդպիսի հարց չկա, երբեք հարց չի դրվել մեզ համար` ցեղասպանություն եղել է, թե` ոչ: Այստեղ խնդիրը ճանաչման հարցն է, եւ ես կարծում եմ, որ երբեք պետք չէ դատարանի միջոցով այս հարցը քաղաքական դատողության արժանացնել, որովհետեւ միջազգային դատարանը նաեւ քաղաքական մարմին է այսօր, երբ հարցը վերաբերում է նման խնդիրներին: Այնպես որ, այս հարցում լուրջ ուշադրություն պետք է ցուցաբերել երկու առումներով. առաջինը, որ մեզ համար այդպիսի խնդիր չկա` ապացուցելու համար, երկրորդը` ցանկացած հարց, որ մտնում է միջազգային դատարան, նաեւ ենթակա է դատարանի քաղաքական դատողությանը:

Հարց. «Ազատություն» ռադիոկայան - Պրն. նախարար, Ադրբեջանը ձգտում է ապացուցել, որ Կոսովոյի նախադեպը չի կարող օգտագործվել Ղարաբաղի պարագայում, եւ ըստ Ձեզ, ինչո՞վ է պայմանավորված Ալիեւի հայտարարությունը, որ անպայման հարցը իրենց օգտին է լուծվելու, եւ առաջընթաց չեք արձանագրել ժնեւյան վերջին հանդիպման ժամանակ:

Վ. Օսկանյան - Տարաբնույթ հայտարարություններ են, իհարկե, լինում ադրբեջանական կողմից, ես այդ հարցին բազմիցս անդրադարձել եմ: Ճիշտ է, հանրային կարծիքի վրա ազդեցություն են թողնում նրանց հայտարարությունները, եւ վերջիվերջո, բացասական հետեւանքներ են ունենում, բայց մեզ համար այսօր հիմնական ուղեցույցը, ուղենիշը բանակցություններն են, առկա փաստաթուղթը, Ադրբեջանի դիրքորոշումներն են, որոնք հնչում են բանակցությունների ընթացքում: Եվ ես առիթ ունեցել եմ ասելու, որ այնտեղ հակասություններ կան: Մենք առաջնորդվելու ենք փաստաթղթով, այնտեղ հիմնական առանցքը ինքնորոշման հարցն է` ԼՂ քվեարկության, ռեֆերենդումի միջոցով ԼՂ-ում ապրող ժողովրդի կողմից: Այս ամենն ամրագրված են փաստաթղթում, այդ շրջանակում եթե Ալիեւը տեսնում է իրենց շահերը, ես խնդիր չեմ տեսնում այստեղ: Բայց մեզ համար այդ ամենը թափանցիկ է, բաց է, տեսանելի է եւ այնտեղ կան վկաներ` համանախագահողները: Ինչպիսի, վերջիվերջո, արդյունքեր կունենան բանակցությունները` դժվար է ասել. Ադրբեջանը հետ կկանգնի՞ այդ ամենից, թե կշարունակի այդ ճանապարհով առաջ գնալ, ժամանակի ընթացքում կերեւա:

Իսկ ինչ վերաբերում է Կոսովոյի հարցին, մենք նույնպես ասում ենք, որ յուրաքանչյուր կոնֆլիկտ պետք է դիտարկել իր առանձնահատկությունների մեջ, Ղարաբաղի հարցը ուրույն ճանապարհ ունի, հստակ գնում է ինքնորոշման ճանապարհով: Անկախ այն բանից, թե այլ կոնֆլիկտներն ինչպիսի լուծում կունենան, Ղարաբաղի հարցում մենք շեղվելու, հետ վերադառնալու հնարավորություն չենք տեսնում: Այնպես որ, Կոսովոն եթե անկախանա, դա իրավական առումով լրացուցիչ հիմնավորում կտա Ղարաբաղի ինքնորոշման քաղաքականությանը, իսկ եթե այլ ճանապարհով գնա Կոսովոյի հարցի լուծումը, Լեռնային Ղարաբաղը կշարունակի ընթանալ իր ուղով` փորձել հասնել ամբողջական ինքնորոշման:

Հարց. «Ինտերֆաքս» գործակալություն - Պրն. նախարար, ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի զեկույցի վերաբերյալ է հարցը, որովհետեւ եւս մեկ անգամ «գրավյալ տարածքներ» բառակապակցությունը օգտագործվեց, առավել մանրամասն կներկայացնե՞ք Հայաստանի դիրքորոշումը այդ հարցի վերաբերյալ:

Վ. Օսկանյան - Նախ այդ փաստաթուղթը ըստ արժանվույն պետք է գնահատել: Դա մարդու իրավուքներին վերաբերվող փաստաթուղթ է, Ղարաբաղի հարցին վերաբերող փասատթուղթ չէ, եւ որեւէ պարտադրող իրավական կամ ամերիկյան քաղաքականությունն արտահայտող փաստաթուղթ չէ: Սա մի փաստաթուղթ է, որտեղ Միացյալ Նահանգներն իր մոտեցումները, տեսակետներն է հայտնում Հայաստանում մարդու իրավունքների իրավիճակի մասին: Այս փաստաթուղթը պետք է այդ կոնտեքստում կիրառվի: Վերջերս ՆԱՏՕ-ի կենտրոնի բացման առիթով, երբ հարց տրվեց «Հայկական ժամանակի» կողմից, ասացի, որ դա սխալ ձեւակերպում է, այդ փաստաթղթի թերացումներից մեկն է, եւ մենք կհանձնենք այն Պետդեպարտամենտի ուշադրությանը, կարող եմ ասել, որ դա արդեն արվել է: Եվ այսօր կարող եմ առավել հիմնավորված ասել հետեւյալը. դա ակնհայտ սխալ է, պետդեպարտամենտը ընդունում է, որ դա սխալ ձեւակերպում է, եւ այդ ձեւակերպումը չպետք է տեղ գտներ այդ փաստաթղթում:

Հասկանալի է, որ զուտ բյուրոկրատական պատճառներով փաստաթուղթը հրապարակվելուց հետո պաշտոնապես դժվար է այնտեղ ուղղում անել, բայց խոստացվել է մեզ, համենայն դեպս, ինչ-որ հստակություն մտցնել այդ հարցում կամ կայքի վրա ուղղման ճանապարհով, կամ ինչ-որ այլ ճանապարհով, որը որ իրենք ընտրեն: Բայց նորից եմ հաստատում, որ Պետդեպարտամենտը ընդունել է մեր քննարկումների ընթացքում, որ դա ակնհայտ սխալ է եղել իրենց կողմից, եւ կփորձեն, եթե հնարավոր լինի այդ բյուրոկրատական խոչընդոտները հաղթահարել, այդ ուղղումը մտցնել փաստաթղթում:

Հարց. Armenianow.com - Արդյքո՞ք Ադրբեջանը կշահարկի Պետդեպի Մարդու իրավունքների Հայաստանի մասին զեկույցի որոշ դրույթները:

Վ. Օսկանյան - Դրանք իրավական ուժ չունեն, եւ հենց այդ պատճառով սկսեցի դրանից` ասելով, որ պետք է ըստ արժանվույն գնահատել. այդ փաստաթուղթը որեւէ իրավական ուժ չունի, եւ կարծում եմ` անհեթեթ կլինի նման շահարկումը, ուղղակի հիմք չունի: Իսկ ինչ վերբերում է տարբեր փաստաթղթերում գտած տարբեր ձեւակերպումներին, մի տասը այլ փաստաթուղթ երեւի web-կայքից կարելի է գտնել կիսապաշտոնական` CIA-ից սկսած մինչեւ տարբեր կազմակերպությունների, որ 180 աստիճան այլ ձեւակերպումներ ունեն, հարյուր տոկոսով ի օգուտ Հայաստանի եւ հայկական կողմի, որոնց նկատմամբ ադրբեջանական կողմն է բուռն բողոքում: Ակնհայտ է մի բան, որ այդ զեկույցներում տարբեր մոտեցումները կոորդինացված չեն, սա փաստ է, կարելի է շատ հեշտությամբ դրանք վերցնել եւ ապացուցել: Կարծում եմ` Մարդու իրավունքների զեկույցները Հայաստանի եւ Ադրբեջանի, գրվել են մի մարդու կողմից եւ այդ անհատի ընկալումն է եղել այդ հարցի նկատմամբ, ինչ-որ մի տեղից վերցված: Ակնհայտորեն դա չի արտահայտում ԱՄՆ քաղաքականությունն այդ հարցում, դրա համար էլ կարծում եմ` չի կարող շահարկել, եւ ես չեմ տեսնում, որ դա շահարկվում է, որովհետեւ դրա հիմքերը չկան: Ծիծաղելի կլինի, եթե դա շահարկեն ադրբեջանցիները, դա ցույց կտա իրենց թույլ կողմերը, որ ուրիշ հիմնավորում չունեն: Այսօր ՄԱԿ–ի անվտանգության նույնիսկ Ադրբեջանի կողմից այսպես պաշտված 4 բանաձեւերը 92-93 թվականներին այնպիսի հստակ ձեւակերպումներ ունեն, թե այդ տարածքներն ում վերահսկողության տակ են եւ Հայաստանի վրա ինչպիսի պարտավորություն են դնում: Ընդամենը Հայաստանին մնում է օգտագործել իր դրական ազդեցությունը, ու դա` Ղարաբաղի հետ, որպեսզի այդ տարածքները հետ վերադարձվեն: Հայաստանի դերն այդքան է, այնպես որ, եթե ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի այդ ձեւակերպումները ծայրագույն որոշում է, քննադատական է, դրանից շեղվելը, ես կարծում եմ, անիմաստ է: Եվ եթե Ադրբեջանն այլ բաների վրա հենվեց կոնկրետ այս հարցի կապակցությամբ, միանշանակ իրենց թուլությունը իրավական-քաղաքական առումով ի հայտ կգա, որովհետեւ չի կարող նման փաստաթղթում, որը Ղարաբաղին չի վերաբերում, տեղ գտած մի փոքր նախադասություն, ինչ-որ հիմնավորում լինել Ադրբեջանին շահարկման համար: Այլ պահերի մեջ չմտնեմ, ասացի, վերջերս CIA-ի մի փաստաթուղթ կար, որ Ղարաբաղը Հայաստանի տարածք էր համարվում, գիտեք տարբեր փաստաթղթերում տարբեր գնահատական, նույնիսկ քարտեզներ կան, որ պետությունների պաշտոնական web-կայքերի վրա են, որոնք երբեմն այնպիսի արտառոց դրսեւորումներ են ունենում, որ ուղղակի զարմանում ես, բայց պարզվում է, որ ինչ-որ մեկի անգիտակցության կամ թյուրիմացության արդյունքն է: Բայց կարեւորը, այստեղ ես նորից եմ ուզում կրկնել, սա իմ ուղղակի կոնտակտների արդյունքում ձեռք բերված պայմանավորվածությունն է, որ Պետդեպարտամենտը ընդունում է, որ դա ակնհայտ սխալ է, բյուրոկրատական պատճառներով միանգամից այդպես կարճ ժամանակում փոխելը հնարավոր չի լինի, բայց ամեն ինչ արվելու է` կամ հայտարարության կամ web-կայքի վրա ուղղում մտցնելով:

Հարց. - Պրն. Օսկանյան, շատ ներողություն, դուք ասում եք, որ Պետդեպարտարտամենտն ակնհայտ սխալն ընդունում է, այդ դեպքում Ամերիկայի դեսպանատունը հայտարարություն արեց, որտեղ սխալի ընդունման որեւէ երանգ անգամ չկար, ինչպե՞ս եք գնահատում այդ հայտարարությունը:

Վ. Օսկանյան - Իմ կոնտակնտերը դեռեւս չէին եղել, երբ դեսպանատունն այդ հայտարարոյթյունը արեց, ուրիշ բան չեր կարող ասել, որովհետեւ Վաշինգտոնի համաձայնությունը չուներ: Ես նորից եմ կրկնում, ես գիտակցում եմ, որ ինչ-որ ասելու եմ, լսվելու է նաեւ Պետդեպարտամենտում եւ ես պատասախանատվությունը գիտակցում եմ, այս հարցում չեմ կարող շեղումներ տալ, թե չէ միանգամից կասեն, որ Օսկանյանը ստում է կամ խաբում: Իմ բանակցությունների արդյունքում, ինձ լիազորված է այսօր հայտարարել, որ Պետդեպարտամենտը գիտակցում է, ընդունում է, որ ակնհայտ սխալ է եղել, եւ փորձ կանեն իրենց բյուրոկրատական սահմանափակումների հաղթահարման դեպքում, անպայման ուղղում մտցնել: Ես սա պաշտոնապես ձեզ հայտարարում եմ, եթե սխալ եմ ասում, վստահ եմ, որ վաղը Պետդեպարտամենտից կլսեք:

Հարց. «Նոյյան Տապան» գործակալություն - Պրն. նախարար, Պետդեպարտամենտի այդ սխալը, համենայն դեպս, ինձ համար, տարօրինակ կերպով համընկավ ուրիշ ամերիկյան հայտարարության հետ, որը վերաբերում էր մեր հանքային ջրին, արդյոք, դուք որեւէ կապ չե՞ք տեսնում դրանց միջեւ:

Վ. Օսկանյան - Մի հատ ջերմուկ լցրեք խմեմ, հայկական է, չէ՞: Բջնին է լավ ջուր է:

Հարց. - Երկրորդ հարցը վերաբերում է գազամուղին, ձեր գնահատականը Իրան–Հայաստան գազամուղի աշխարհաքաղաքական, քաղաքական նշանակության վերաբերյալ:

Վ. Օսկանյան - Առաջինի հետ կապված, ես որեւէ կապ չեմ տեսնում, իսկ ինչ վերաբերում է գազամուղին, դա մեզ համար ստրատեգիական մեծ նշանակություն ունեցող ծրագիր է, իսկապես, ուրախ ենք, որ առաջին փուլը հաջողությամբ ավարտվել է, առավել երկար` հայկական հատվածը` 120 կմ-ը դեռ պետք է կառուցվի, բայց արդեն իրանական գազը մտնում է հայկական տարածք: Կարծում եմ` դա արդեն խորհրհդանշական է եւ իրոք, արժանի էր, որ այդ իրադարձությունը նախագահների մակարդակով նշվեր, բացում արվեր եւ դա արվեց: Մեր էներգետիկայի դիվերսիֆիկացիայի առումով, սա էական նշանակություն ունեցող ծրագիր է, եւ կարծում եմ` մեր էներգետիկ վիճակն առավել անկախ է դարձնելու եւ նվազ խոցելի տարբեր զարգացումներից:

Հարց. «Արմինֆո» գործակալություն - Պրն. Օսկանյան, կարո՞ղ եք մի քիչ մանրամասնել նավթամշակող գործարանի կառուցման եւ Իրան-Հայաստան երկաթգծի հետ կապված:

Վ. Օսկանյան - Դրանք դեռեւս սաղմնային վիճակում են գտնվում: Այս պահին շատ մանրամասներ չեմ կարող տալ, բայց, որ դրանք օրակարգում են, արդեն կարծում եմ` հրապարակային է դարձել: Հետաքրքրական ծրագրեր են, եթե դրանք իրականանան, մեր էներգետիկ անկախությունը, կամ նվազ կախվածությունը առավել կամրանա: Եվ կարծում եմ, որ դա շատ դրական զարգացում կլինի: Բայց նորից եմ կրկնում, դրանք այսօր օրակարգում են, բայց դեռեւս շատ սաղմնային վիճակում են գտնվում, նույնիսկ դրանց տնտեսական ուսումնասիրությունները չեն ավարտվել: Այնպես որ ժամանակը կգա, ավելի մանրամասն կարելի է դրանց մասին խոսել:

Հարց. Հ1 հեռուստաընկերություն - Բուրգաս-Ալեքսանդրոպոլիս նավթամուղի կառուցման շուրջ վերջերս ձեռք բերված պայմանավորվածությունները ինչ ազդեցություն կարող են ունենալ մեր տարածաշրջանում իրագործվող եւ մշակվող զանազան ծրագրերի վրա:

Վ. Օսկանյան - Իհարկե, դա անպայման ազդեցություն կունենա կասպյան ավազանի խնդիրների վրա: Այստեղ մի բան ակնհայտ է, որ բավական լուրջ մրցակցություն կա տարբեր ուժերի միջեւ առավել մեծ ներգրավվածություն ունենալու համաշխարհային շուկայում, հնարավորին չափ այսպես ծավալուն մատակարարող լինելու Եվրոպայի եւ Արեւելքի շուկաների: Այս մրցակցությունը կա, առավել սրվելու է եւ դա անկասկածորեն լուրջ բարդություններ եւ լարվածություններ է առաջացնելու: Բայց այս պահի դրությամբ, համենայն դեպս, վաղ է կանխագուշակումներ անել, թե ինչպիսի զարգացումներ են եղել: Բայց պետք է հետեւել դրան մոտիկից, որովհետեւ ինչպես ասացի չի կարող անհետեւանք լինել այդ մրցակցությունը քաղաքական առումով:

Հարց. - Պրն. նախարար, ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն մեղադրանքներին, որ դուք ավելի շատ եք սկսել մտածել ներքին քաղաքականության մասին, եւ բարձիթողի եք արել արտաքին քաղաքականությունը: Կարծես թե, Հանրապետական կուսակցությունն էր նման մեղադրանքներ հնչեցրել: Արդյոք, ճիշտ բան կա այդ մեղադրանքներում, թե ձգտում են Ձեզ վարկաբեկել նախագահական ընտրությունների համար, քանզի խոսակցություններ կան, որ ձեր թեկնածությունն առաջադրելու եք:

Վ. Օսկանյան - Գիտեք, ես դրանք այսպես մեղադրանք չեմ ընդունում, քննադատությունը լավ բան է, ես ինքս էլ քննադատություններ եմ հնչեցնում տարբեր հարցերի նկատմամբ: Ես կարծում եմ, որ սա շատ առողջ է: Նման երեւույթները պետք է գնահատել եւ քաջալերել: Այնքան, մինչեւ որ դրանք անհատական, անձնական վիրավորանքի չեն հասնում: Դրանից դուրս ամեն-ինչ ընդունելի է: Հիմնավորված քննադատությունը ինձ համար ոչ միայն ընդունելի է, այլ ցանկալի է: Եվ ես դրա մեջ մեծ օգտակարություն եմ տեսնում եւ շատ բան եմ սովորում: Բայց դա, իհարկե, պետք է լինի հիմնավորված: Ոչ թե այլ նպատակների ծառայի:

Հարց. - Հիմա հիմնավորվա՞ծ է, թե՞ այլ նպատակների է ծառայում:

Վ. Օսկանյան - Ես չգիտեմ, թե ինչ կոնտեքստում է ասվել, ինչպես է ասվել: Արտաքին քաղաքականության մեր արդյունքները կարծում եմ` բոլորի աչքի առաջ են: Իհարկե, բոլոր ուղղություններով էլ միշտ լինում են թերություններ: Բայց գնահատականը պետք է տալ, թե մեծ հաշվով մենք ինչ ունենք, ինչ ենք պահպանել, ինչ ենք կորցրել եւ գնահատականը միմիայն արդյունքներով պետք է տալ եւ ոչ թե այլ քաղաքական նպատակներից ելնելով: Մեր արտաքին քաղաքականության արդյունքները յուրաքանչյուր տարվա վերջին զեկուցվում են, այդ ամենը սեղանի վրա է: Եվ դուք ինքներդ պետք է կարողանաք ճիշտ գնահատական տալ: Ցանկացած քաղաքական ուժի գնահատականը, հատկապես այս փուլում, այսօր, այս օրերին, մինչեւ ընտրություններ եւ դրանից հետո լինելու է սուբյեկտիվ: Այստեղ կասկած չկա: Ես դրա համար էլ միշտ կոչ եմ անում, որ չորրորդ իշխանությունն է այստեղ հիմնական դերակատարը: Որ դուք կարողանաք վեր կանգնել նեղ շահերից եւ կարողանաք գոնե այս փուլում ճիշտ գնահատականներ տալ: Եվ ներքին իրավիճակին եւ արտաքին քաղաքականությանը: Եթե դուք էլ տարվեք այդ քաղաքական հոսանքներով, մենք իսկապես տանուլ կտանք բոլոր ուղղություններով, հատկապես, ներքաղաքական առումով: Դրա համար էլ ձեր դերն այստեղ առավել կարեւորվում է. կարողանաք խնդիրներն օբյեկտիվ գնահատել, եթե ինչ-որ մեկը մեկին քննադատում, դա վերցնելով այսպես կրկնօրինակել, վերարտադրել առանց մեկնաբանության, ճիշտ չի լինի: Լավ կլինի որ դուք կարողանաք նաեւ ձեր գնահատականը տալ, կամ հաստատել, կամ կոնտրարգումենտներ տալ: Ես չեմ պատրաստվում հատ-հատ այսպես մեղադրանքներին պատասխանել, որովհետեւ կարծում եմ` դա անիմաստ է: Համենայն դեպս, նորից եմ կրկնում, լինի դա Հանրապետական կուսակցությունը, կամ այլ կուսակցություն, ես դրանք մեղադրանքներ չեմ համարում, շատ առողջ երեւույթ եմ համարում: Այնքան ժամանակ, որ անձնական վիրավորանքներ դրանց մեջ չկան:

Հարց. «Ա1+» գործակալություն.- Պրն. Օսկանյան, ձեզ երկու հարց ունեմ: Դուք ասացիք, որ ԼՂ հարցում մեր իրավական հիմքերը շատ ավելի ամուր են, ներկայիս Ադրբեջանը Խորհրդային Ադրբեջանի իրավահաջորդը չի եւ այլն: Ինձ հետաքրքրում է, թե բանակցությունների ընթացքում հայկական կողմը որքանով է հենվում այս իրավական հիմքերի վրա, եւ Ադրբեջանը ինչպես է անդրադառնում այդ հիմքերին: Եվ երկրորդ հարց` վերջերս այստեղ էր պրն. Սեմնեբին, եւ նա հայտարարեց, որ այս ընտրությունները փորձաքար են լինելու Հայաստանի համար: Երեկ Վազգեն Մանուկյանը գնացել էր Սյունիքի մարզ, եկավ եւ ասաց, թե այնտեղ խանություն է, թե ինչ է իր հետ տեղի ունեցել, ինչպես են իրեն սպառնացել եվ նույնիսկ նորմալ չէին ընդունել: Այդ իրավիճակում հնարավո՞ր է, որ մենք ակնկալենք, որ մայիսի 12-ի ընտրությունները կլինեն ազատ, արդար, թափանցիկ:

Վ. Օսկանյան.- Ես չեմ ուզում որեւէ գուշակում անել, մի բան կարող եմ հաստատել, այն ինչ-որ պրն. Սեմնեբին է ասել: Սա, իսկապես, մեզ համար ամենամեծ քննությունն է լինելու: Եթե այս քննությունը մենք հաջողությամբ չհանձնենք, կարծում եմ` դրա հետեւանքները շատ վատը կլինեն: Մանուկյանի հետ կատարվածը, եթե դա իրոք այդպես է, դատապարտելի եւ ցավալի է, շատ վատ երեւույթ է, դրա դեմ պետք է պայքարել: Եթե իսկապես, զենքով սպառնալիքներ են եղել անհատների կողմից, եթե իրեն չթողնելը կազմակերպված է եղել, դա, կարծում եմ, անընդունելի է: Մեր խնդիրն է անցկացնել նորմալ ընտրություններ, դա պետք է գերխնդիր լինի այսօր, եթե մենք խոսում ենք մրցակցության մասին այս տարածաշրջանում, մեր դիրքերը պահպանելու մասին, տանուլ չտալու մասին: Գիտեք, եթե նման վատ ընտրություններ անցկացնենք, դրանից հետո մի ԱԳ նախարար չէ, տասը ԱԳ նախարար էլ ունենա Հայաստանը, էլի տանուլ ենք տալու: Եվ այս ամենը իրար հետ կապված են:

Ես չեմ ուզում ասել, որ մարդու իրավունքների այդ զեկույցում մի տողը միտումնավոր է մեզ խայթելու համար, ոչ: Բայց կարող են լինել այդպիսի դեպքեր, որ մեզ այնպիսի ձեւով խայթեն, որ չկարողանանք տակից դուրս գալ, եթե մենք չկարողանանք նորմալ ընտրություններ անցկացնել: Այնպես որ, մեղավորներին այստեղ պետք է կարողանալ ճիշտ մատնանշել: Ընտրությունները իսկապես լինելու են ճակատագրական: Մաքուր ընտրություններ եթե չկարողանանք անցկացնել, շատ են լինելու քաղաքական բացասական հետեւանքները: Իսկ ինչ վերաբերում է Ղարաբաղի հարցին, սա շատ պարզ օրինակ է, գնահատական տալու համար այսօր պետք է փաստերը դիտարկել:

Այն ինչ-որ ռազմական ճանապարհով, ոչ մեր ցանկությամբ` Ադրբեջանի նախաձեռնությամբ սկսված ռազմական գործողությունների արդյունքում ձեռք ենք բերել, պահպանվել է ամբողջությամբ այս վերջին տասը տարիների արդյունքում: Դիվանագիտական առումով մենք կարողացել ենք լուրջ ձեռբերումներ ունենալ` առաջին անգամ ինքնորոշման հարցը ունենալով փաստաթղթի հիմքում, նորից եմ ասել, եւ կրկնում եմ` մենք միայն կարող էինք երազել 1996-ին նման ձեւակերպումների մասին:

Մի կողմից պահպանվել են ռազմական հաջողությունները, մյուս կողմից դիվանագիտական նման ձեռքբերում կա: Այս երկուսի համատեղումը պետք է լինի հիմնական ուղեցույցը, ուղենիշը Ղարաբաղի հարցում գնահատական տալու: Հիմա դուք ասեք, տանու՞լ ենք տվել, թե ինչ-որ ձեռբերումներ ունենք: Դատողությունը թողնում եմ ձեզ:

Հարց.- Հայտնի է ԼՂ հարցում իրավական առումով Ադրբերանի դիրքերը շատ ուժեղ չեն: Ինչպե՞ս ենք մենք կարող օգտագործել մեր առավելությունները:

Վ. Օսկանյան - Գիտեք, դա իրենց խոցելի կողմն է: Բայց քանի որ միայն այդ դաշտում (իրավական) չենք, ես անդրադարձել եմ դրան, որ այդ հարցը այսօր քաղաքական դաշտում է գտնվում, իրավական հարցերը ամեն պահի ի հայտ չեն գալիս, բայց մեծ հաշվով, դրանք մեր ուժեղ կողմերից են եւ մեր հիմնավորումները ավելի համոզիչ են դարձնում:

Հարց. «Մեդիամաքս» գործակալություն - Տրանսկասպյան գազատար: Հայաստանի միանալու հարցը: Ադրբեջանի հակազդեցությունը, որպես այդ տարածաշրջանային նախագծի մասնակից:

Վ. Օսկանյան - Էներգետիկ դիվերսիֆիկացիան մեր արտաքին քաղաքականության կարեւոր բաղկացուցիչ մասն է: Բոլոր ընձեռնված հնարավորություններից, կարծում եմ` պիտի օգտվենք: Իսկ ինչ արդյունք կլինի վերջում, դժվար է ասել: Բայց մի բան կարող եմ ասել, որ դա միայն ու միայն Ադրբեջանի որոշելիքը չէ: Որովհետեւ այնտեղ միախառնվելու են Կենտրոնական Ասիայի եւ Ադրբեջանի գազը: Եվ մենք կարող ենք երկկողմ բանակցություններով, եթե ցանկություն ունենանք, մասնակցել այդ նախագծին, կարող ենք երկկողմ պայմանագրերով ներգրավված լինել այդ գործընթացներում: Այս պահին չեմ կարող ասել, որ բուռն բանակցություններ կան: Մի տարի առաջ, երբ գաղափարը նոր էր, այդ մասին մեզ տեղյակ են պահել տարբեր կողմեր: Եվ որոշ երկխոսություն եղել է: Եվ նրանց կողմից հետաքրքրություն եղել է նաեւ Հայաստանին ներգրավելու: Այս պահի դրությամբ որեւէ լուրջ բանակցության մեջ մենք ներգրավված չենք:

Հարց.- Ախթամարի եկեղեցու բացմանը գնալու՞ եք, թե` ոչ:

Վ. Օսկանյան.- Չէ, պատվիրակության կազմը, կարծեմ, մշակույթի նախարարությունը արդեն վերջնականացնում է: Հայաստանի կողմից կլինի պատվիրակություն մշակույթի փոխնախարար Գագիկ Գյուրջյանի մակարդակով: Խմբում կլինեն տարբեր մտավորականներ, մասնագետներ: Այնպես որ, Հայաստանն իր մասնակցությունը կբերի այդ բացման արարողությանը: Իհարկե, փաստը, որ Ախթամարի եկեղեցին վերանորոգվել է, դրական է, որովհետեւ դա աննախադեպ երեւույթ է: Թուրքերը նախաձեռնել են եւ հուսով ենք, որ շարունակություն կունենա, որովհետեւ Թուրքիայի տարածքում բազմահարյուր-հազար նման հուշարձաններ կան, որոնք մոռացության են մատնվել եւ օրեցօր քանդվում են: Հուսով ենք, որ դա մի լավ սկիզբ կլինի նաեւ այլ հուշարձաններ նորոգելու, հատկապես Անի քաղաքի հուշարձանները, որովհետեւ վերջ ի վերջո դրանք վկայությունն են հայ ժողովրդի դարավոր ներկայության այդ տարածքներում:

Թուրքերը, դժբախտաբար, իրենց սահմանափակ քայլերով այս միջոցառմամբ չեն նպաստում առավել մեծ պատկերի բարելավմանը, Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների նորմալացմանը, հակառակ այն բանի, որ ուզում են այդպես ներկայացնել: Բայց դա այդպես չէ, եւ ես դժբախտաբար եմ արձանագրում:

Հուշարձանի բացման հարցը մնում է առանձին հարց եւ չի կապվում իրենց վարած քաղաքականության պատճառով Հայաստան-Թուրքիա հարաբերություններին: Այդ հարաբերություններում կարելի է համարել դրական տեղաշարժ միայն ու միայն, երբ թուրքերը կբացեն սահմանը Հայաստանի հետ: Պատկերացրեք, պատվիրակությունը, որ պիտի գնա Վան, այսօր քննարկում է, թե ինչ ճանապարհով պիտի գնա:

Երբ սահմանը բաց լինելու դեպքում նրանք կարող են մեքենաներով չորս ժամից հասնել Վան, այսօր նրանք կամ ինքնաթիռով պիտի գնան Ստամբուլ, Ստամբուլից վերադառնան Վան, կամ պետք է գնան Վրաստանով, որն առնվազն 16 ժամ է: Իրոնիան հենց սա, եւ երեւի թե, մեջտեղ է բերում, ի հայտ է դարձնում Թուրքիայի քաղաքականության անհեթեթությունը:

Մի կողմից աշխարհին ներկայանում է Ախթամարի հուշարձանի բացման արարողությամբ, որը մենք գնահատում ենք, եւ ներկայացնում է դա որպես բարի կամքի դրսեւորում Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների ուղղությամբ: Բայց դա այդպես չէ, եւ այդ իրոնիան ի հայտ է գալիս հենց մեր պատվիրակության Թուրքիա կարճ ճանապարհով գնալ չկարողանալու միջոցով:

Հարց.Նոյյան Տապան.- Պրն. նախարար, անցած տարի ռուս-վրացական հարաբերությունների վատթարացման արդյունքում Ռուսաստանը հայտարարեց, որ Վրաստանի հանքային ջրերը, որոնք գտնվում էին Ռուսաստանի շուկայում, վնաս են առողջությանը, հետո հայտարարեցին, որ` գինիներն էլ: Դա լավ է, որ կատակի վերածվեց այդ հարցը, համենայն դեպս, հիմա ԱՄՆ-ն հայտարարում է, որ Ջերմուկն է վնաս: Ինչ-որ զուգահեռներ չե՞ք անցկացնում:

Վ.Օսկանյան.- Չէ, ես կատակի չվերածեցի, իսկապես շատ լուրջ պատասխանեցի, որ կապ չեմ տեսնում Ջերմուկի եւ Ղարաբաղի հարցում, Ջերմուկի եւ Ցեղասպանության ճանաչման: Չեմ տեսնում, որ Ամերիկան մեզ ինչ-որ բան հասկացնելու կամ պատժելու համար Ջերմուկը արգելի Նահանգներում:

Հարց.- Պրն. նախարար, ինչպե՞ս եք գնահատում Հարավային Կովկասում ԱՄՆ-ի հակահրթիռային համակարգերի տեղակայման հնարավորությանը, եւ ո՞րն է Հայաստանի դիրքորոշումը այդ հարցում:

Վ.Օսկանյան.- Գիտեք, դա խոսակցության մակարդակի վրա է, չի հաստատվում, դրա համար էլ չեմ ուզում մեկնաբանություններ տալ: Բայց ես կարծում եմ, որ մեծ հաշվով մեր տարածաշրջանը բավական բարդ տարածաշրջան է, ունի իր ծալքերը, բարդությունները: Նորից եմ կրկնում, նման խոսակցությունները դեռեւս չեն հաստատվել որեւէ մեկի կողմից:

Հարց. «Հ1» հեռուստաընկերություն.- Պրն. նախարար, թուրքական մամուլը գրում է, որ հնարավոր է սահմանը երկու օրով բացվի Ախթամարի արարողության հետ կապված: Դուք դիվանագիտական ուղիներով ստացել եք նման առաջարկ:

Վ. Օսկանյան.- Ոչ, տեղյակ չեմ:

Հարց. «Lragir.am».- Պրն. նախարար, հայ-ռուսական միջկառավարական հանձնաժողովի Հայաստանի համանախագահը Մոսկվայում հայտարարել է, որ հայ-իրանական գազամուղը Գազպրոմի հետ համատեղ իրականացվող նախագիծ է: Եվ դրանից հետո դուք նշում եք, որ դա մեր էներգետիկ դիվերսիֆիկացիայի աղբյո՞ւր է:

Վ. Օսկանյան - Այս պահի դրությամբ հայ-իրանական գազամուղը դա հայ-իրանական նախագիծ է: Դրա մեջ այլ մասնակցություններ չկան: Ապագայում դրա տնօրինությունը ում կտրվի, դա կորոշվի, միայն դրանից հետո կարելի է մեկնաբանություններ անել:

Նախկինում առիթ ունեցել եմ ասել, որ տրամաբանական է, համենայն դեպս, եթե այդ կոնսեսիան տրվի Հայռուսգազարդին: Ուղղակի, տրամաբանական է` հաշվի առնելով, որ Հայռուսգազարդը հայկական կազմակերպություն է, առաջին հերթին տնօրինում է Հայաստանում բոլոր գազային հարցերը: Եվ բնական է, որ նաեւ այդ հատվածը տնօրինի, ընդամենը` 40 կմ: Բայց այդպիսի որոշում դեռ չկա: Միայն շինարարության վերջնական ավարտելուց հետո այդ որոշումը կկայացվի: Իսկ դեիվերսիֆիկացիայի հետ կապված, կարծում եմ, որ այստեղ մենք խնդիր չունենք: Դիվերսիֆիկացիան պետք չի նայել դրանով, թե ով է տնօրինում, այլ տեսնել, թե ինչպիսի մուտքեր կան Հայաստան, որ երկրներից, որքանով է կայուն այդ խողովակաշարի ճանապարհը, խոցելի է, թե ոչ: Դա է դիվերսիֆիկացիայի չափանիշը, եւ ոչ թե, որ երկրներն են կոնսեսիայով տնօրինում այդ գազամուղը: Ում որ տրվի այդ գազամուղը, վերցնելով չի տանելու, չի փակելու: Այդ գազը հոսելու է Իրանից դեպի Հայաստան, ինչպես ռուսականը հոսելու է վրացական ճանապարհով դեպի Հայաստան: Այնպես որ, դիվերսիֆիկացիայի առումով, ես այստեղ խնդիր չեմ տեսնում:

Հարց. Ռեգնում.- Փետրվարին Մյունխենում անվտանգության կոնֆերանսին ՌԴ նախագահ Պուտինի ելույթից եւ դրան հետեւած զարգացումներից հետո ազդեցիկ որոշ վերլուծաբաններ սկսեցին խոսել նոր սառը պատերազմի առաջացման հավանականության մասին: Դուք կիսու՞մ եք այդ գնահատականները:

Վ. Օսկանյան.- Գիտեք, ամբողջությամբ չէ, բայց պետք չէ ուղղակի արհամարհել այդ բոլորը, անտարբեր լինել դրա նկատմամբ: Որոշ նշույլներ կան: Բայց ես կարծում եմ, որ այսօր ԱՄՆ-Ռուսաստան կամ առհասարակ Ռուսաստան-Արեւմուտք ընդհանուր միացնող շահերը, շատ ավելի գերակշռող են, քան դրանց միջեւ առկա տարբերությունները եւ հակասությունները: Դրա համար էլ, հակառակ որոշ լարվածությունների, տարբեր հայտարարությունների, մեծ հաշվով ես կարծում եմ, որ բոլորին ի շահ է նրանց համագործակցությունը, որովհետեւ դա իսկապես գլոբալ խնդիրներ են, որ որեւէ մեկը չի կարող առանձին լուծել` տեռորիզմից սկսած մինչեւ տրասնպորտային, էներգետիկ պաշտպանության խնդիրները: Այնպես որ, կարծում եմ` թերեւս, այդ տարակարծություները կմնան որոշ չափերի սահմաններում:

Հարց. «Հայկական ժամանակ».- Պրն. Օսկանյան, դուք բազմիցս նախկինում հայտարարել եք, որ արդար ընտրություների անցկացումը կարեւոր է նաեւ «Հազարամյակների մարտահրավերներ» ծրագրից դուրս չգալու համար, վերջերս Ջոն Դանիլովիչը կոնգրեսում հայտարարեց, որ ծրագիրը կդադարեցվի, եթե ընտրություները չկայանան, իսկ եթե կայանան ընտրությունները, անկախ այն բանից լավ թե վատ, ծրագիրը չի դադարեցվի: Ուզում եմ հարցնել Ձեզ որպես արտգործնախարարի չի՞ վիրավորում, արդյոք, այդ հայտարարությունը, միգուցե նաեւ ուրախացնում է, որ, անկախ ամեն ինչից, ընտրություններից, ծրագիրը չի դադարեցվի

Վ. Օսկանյան - Այնտեղ երկու կատեգորիա կա` մեկը ընդատումն է, չեղյալ համարելն է, մյուսը` սառեցնելը: Ես կարծում եմ, որ Դանիլովիչը նկատի ուներ ընդհանրապես չեղյալ համարել ծրագիրը, եթե արտառոց ինչ-որ դեպքեր տեղի ունենան: Համենայն դեպս, գիտեմ, որ վատ ընտրությունների անցկացման դեպքում, բայց դա իսկապես պետք է որակապես գնահատել, թե վատ ինչ են հասկանում իրենք, վատի դեպքում չի բացառվում, որ ծրագիրը սառեցվի: Գիտեք, մենք միայն այդ ծրագրի կամ գումարների պատճառով չէ, որ պիտի արդար ընտրություններ անցկացնենք, պետք է վերանանք դրանից:

Արդար ընտությունները մեզ այսօր պետք են հացի եւ ջրի նման, որպեսզի մենք կարողանանք մեր հաջորդ տասնամյակը ճիշտ տնօրինել, օրինական տնօրինել, որեւէ մեկի մոտ կասկածներ չլինեն, որպեսզի կարողանան իշխանությունները արդյունավետ աշխատել, որպեսզի մենք կարողանանք բարեփոխումներ իրականացնել, որպեսզի ժողովուրդը հավատա այդ բարեփոխումներին, իր նպաստը բերի, որպեսզի կարողանանք քաղաքական դաշտը առողջացնել:

Այս ամենըը անելու համար առաջին հերթին պետք են նորմալ, լավ ընտրություններ: Մոռանանք Միացյալ Նահանգները փող կտա, չի տա եւ այլն, եթե դրա համար ենք անելու, ընդհանրապես չանենք: Մենք անելու ենք մեզ համար, որովհետեւ դրա կարիքը հացի, ջրի նման զգում ենք:

Հարց. - Մեկ հարց էլ. Դուք ձեր վերջին ամերիկյան այցի ժամանակ Վաշինգտոնում առաջին անգամ հայտարարեցիք, որ Հայաստանը պետական մակարդակով ստիպված է միջամտել Կոնգրեսում կատարվող իրադարձություններին Թուրքիայի քայլերից հետո, այսինքն առաջին անգամ այդպիսի հայտարարություն արվեց, որ Հայաստանը միջամտում է: Այսօր արդեն հայտնի է, թե Վաշինգտոնի ձեր գործընկերները ինչպես են ընդդիմանում այդ բանաձեւի ընդունմանը: Այսինքն ստացվու՞մ է արդյոք, որ պայքարը ընթանում է Հայաստանի եւ ԱՄՆ պետքարտուղարության եւ վարչակազմի միջեւ:

Վ. Օսկանյան - Ես հետեւյալ կերպ եմ ասել: Մենք գտնում ենք, որ ցեղասպանության ճանաչման խնդիրը Միացյալ Նահանգների ներքին խնդիրն է, որովհետեւ դա Կոնգրեսում է քննարկվում, եւ հայ համայնքի կողմից խրախուսվում է այդ հարցը, դա իրապես Նահանգների ներքին խնդիրն է: Եվ մենք կցանկանայինք որեւէ միջամտություն չունենալ, բայց չենք կարող նաեւ անտարբեր մնալ Թուրքիայի կողմից վարված ագրեսիվ, ժխտողական քաղաքականության նկատմամբ, որովհետեւ Թուրքիան արդեն արտահանել է իր ժխտողականությունը իր երկրից այլ երկրներ, եւ ժխտողականության հետ նաեւ արտահանել է իր քրեական օրենսգրքի 301 հոդվածի տրամաբանությունը: Սա 301-ի շարունակությունն է փաստորեն, այս տրամաբանության արտահանումն է այլ երկիր: Մեզ զարմացնում է իսկապես, որ Միացյալ Նահանգների կոնգրեսը հանդուրժում է նման բան, որ այլ երկրի պատգամավորը կամ արտգործնախարարը գա իրենց երկիր, ժխտողականությամբ զբաղվի, եւ սպառնա, որ Կոնգրեսի ճանաչման դեպքում հետեւյալ պատժամիջոցները կկիրառվեն Ամերիկայի նկատմամբ: Սա է մեզ առավել մտահոգողը, դրա համար էլ մենք չենք կարող անտարբեր մնալ այդ հարցում, այլապես կարծում ենք, որ դա Միացյալ Նահանգների ներքին խնդիրն է:

Հարց. «Ազգ» - Պրն. Օսկանյան, օրերս հերթական անգամ Վրաստանում ձերբակալվել է Հայաստանի քաղաքացի, ով խախտել է քրեական օրենսգիրքը: Մենք ունենք նման օրինակ, երբ ձերբակալվել է Վրաստանի քաղաքացին, սակայն Հայաստանի իշխանությունները բարեկամական դրսեւորմամբ ուղղակի բաց թողեցին նրան, մինչդեռ Վրաստանում լավագույն դեպքում դուրս են գալիս այդ վիճակից` մոտ 2000 դոլար վճարելով: Ինչպե՞ս կգնահատեք նման հարաբերությունները:

Վ. Օսկանյան.- Նայած թե ինչ հոդվածով է մեղադրվել, համենայն դեպս, բարի կամքի դրսեւորումը մեր երկրներում միշտ եղել է: Հիշում եք երբ մի քանի տասնյակ մեր վարորդներից ձերբակալված էին անձնագրային խախտումների մեղադրանքով, բոլորը անխտիր ազատ արձակվեցին: Ես կարծում եմ, որ այս հարցում էլ եթե մեղմացուցիչ հանգամանքներ լինեն, վստահ եմ, որ Վրաստանի իշխանությունները բարի կամք կդրսեւորեն:

Հարց.- ՆԱՏՕ-ի կողմից հայտարարվել է, որ Ադրբեջանը խախտել է Եվրոպայում սովորական զինված ուշերի մասին պայմանագիրը: Ինչ քայլեր է ձեռնարկում այս հարցում պաշտոնական Երեւանը:

Վ. Օսկանյան - Ճիշտ է այդ հայտարարությունը ՆԱՏՕ-ի կողմից է արվել, Հարավային Կովկասում ՆԱՏՕ-ի ներկայացուցիչ Սիմոնսն է ասել, բայց այդ հարցը գիտեք, որ դիտարկվում է, քննարկվում է ԵԱՀԿ շրջանակում, ԵՍԶՈւ-ի պայմանագրի շրջանակում, եւ յուրաքանչյուր երկիր ամեն տարի պետք է իր գնումները ներկայացնի, եւ պետք է ամեն տարի գնահատական տրվի զինտեխնիկայի տարբեր քանակները մնու՞մ են այդ սահմաններում, թե ոչ: Իրավացի եք, Ադրբեջանը դրանք խախտել է եւ հայտարարել է դրա մասին, մեր կողմից այդ հարցը բարձրացվել է, ճնշումներ դրվում են, չի բացառվում, որ նաեւ տեսչական այց գնա Ադրբեջան, որպեսզի ավելի կոնկրետ գնահատական տրվի: Ադրբեջանն ակնհայտորեն խախտման մեջ է, բայց ինքը պա