Հարց (Սոնա Ղազարյան). Կառավարության հարգելի՛ անդամներ, մեծարգո պարո՛ն վարչապետ, հարցս ուղղում եմ Ձեզ: Հարցս վերաբերում է խաղաղության պայմանագրին: Մտապահելով այն, ինչ Դուք ասացիք, և ոչ առաջին անգամ իրականում, տիկին Ջուլհակյանի հարցին ի պատասխան, ունենալով այն բանակցային փաթեթը, բանակցային պատմությունը, մենք գիտակցում ենք, որ դա իր արտացոլանքն է ստանալու նաև խաղաղության պայմանագրում: Վերջերս էլ Ադրբեջանի նախագահն իր խոսքում ասել է, որ այժմ բանակցությունները Հայաստանի հետ գնում են երկու ուղղություններով. առաջինը, իր նկարագրմամբ, Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության վերաինտեգրման հարցն է, և երկրորդը՝ արդեն Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների հաստատման և խաղաղության պայմանագիրն է: Ես ցանկանում եմ, որպեսզի մենք այս ամբիոնից խոսենք, թե արդյո՞ք մենք տարանջատում ենք երկու հարցերը, և ի՞նչ փուլում է հիմա գտնվում խաղաղության պայմանագիրն ինքնին:

Պատասխան (Արարատ Միրզոյան). Բարև ձեզ, հարգելի խորհրդարան: Տիկին Ղազարյան, ի պատասխան Ձեր հարցի ես կարող եմ վերահաստատել, ևս մեկ անգամ արձանագրել հայկական կողմի դիրքորոշումը. այն է՝ Ստեփանակերտ-Բաքու երկխոսության միջազգային մեխանիզմի շրջանակներում պետք է հասցեագրվեն, լուծում գտնեն, կարգավորվեն Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի իրավունքներն ու անվտանգությունը, դրանց առնչվող հարցերը: Անշուշտ, ակնհայտորեն այս խնդիրը կամ խնդիրները Հայաստան-Ադրբեջան կարգավորման մեծ գործընթացի մաս են կազմում: Մենք այս մասին առաջին անգամ չէ, որ ասում ենք: Ընդհանուր, վերջնական կարգավորումը, տարածաշրջանում երկարատև խաղաղության և կայունության հաստատումն առանց Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի իրավունքների և անվտանգության խնդիրների հասցեագրման մենք իրատեսական չենք համարում:

Արձագանք (Սոնա Ղազարյան). Պարո՛ն Միրզոյան, երկրորդ հարցս կվերաբերի Ադրբեջանի ԱԳ նախարարին, ով շարունակաբար մեզ է մեղադրում ապակառուցողականության մեջ, չնայած որ Հայաստանի Հանրապետությունը մասնակցում է բանակցություններին և դրան ի պատասխան ստանում է «չբանակցություններ», այսինքն` սպանված հայրենակիցներ, հարձակումներ Հայաստանի սուվերեն տարածքի վրա: Բայց այսօր իր խոսքում Ջեյհուն Բայրամովը նշել է, որ միջազգային միջնորդները ճնշում են գործադրում մեզ վրա, որպիսի մենք վերադառնանք բանակցություններին: Ես սա առնվազն անլրջություն կգնահատեի, որովհետև գոնե ունենք երեկվա հերթական միջադեպը, որի ժամանակ հարձակում է տեղի ունեցել մեր սուվերեն տարածքի վրա: Եթե Դուք ցանկություն ունեք արձագանքելու այս անհասկանալի դիրքորոշմանը, խնդրեմ, հարթակը Ձերն է:

Պատասխան (Արարատ Միրզոյան). Տիկին Ղազարյան, նշեմ ոչ իբրև մեկնաբանություն կամ արձագանք, այլ իբրև օբյեկտիվ իրականություն, և մեր խոսույթն այդ իրականության կապակցությամբ, և առաջին անգամ չէ, որ ես արդրադառնում եմ, այդ թվում` նաև այս ամբիոնից: Իսկ այդ օբյեկտիվ իրականությունը հետևյալն է. մենք հետաձգել ենք մեր վերջին նախատեսված հանդիպումը, այն պետք է տեղի ունենար Մոսկվայում անցած տարվա տարեվերջին, և այդ հետաձգումը պայմանավորված է եղել Լաչինի միջանցքի ապօրինի արգելափակման հետևանքով ստեղծված իրավիճակով: Ես կրկնում եմ, այստեղ առանցքային է նաև «հետաձգել» բառը, և մենք պատրաստ ենք այժմ վերսկսել հանդիպումները, քննարկումները: Բայց նաև ուզում եմ ասել, նույնիսկ հանդիպման հետձգման պարագայում կամ պայմաններում, ըստ էության, բանակցային գործընթացը երբեք չի ընդհատվել: Սա չափազանց կարևոր է արձանագրել: Այդ հանդիպման հետաձգումից հետո մենք արդեն մի քանի անգամ փոխանակել ենք խաղաղության պայմանագրի առաջարկների կամ նախագծի շուրջ խմբագրական առաջարկներ, մենք ունեցել ենք ուղիղ կամ միջնորդավորված քննարկումներ: Եվ այժմ, այո, տարբեր գործընկերների,  միջնորդ գործընկերների, տարածաշրջանում խաղաղությամբ և կայունությամբ հետաքրքրված գործընկերների կողմից պարբերաբար հնչեցվել են առաջարկներ կազմակերպել մեր հանդիպումները: Այժմ էլ ունենք այդ հանդիպումների առաջարկներ, և առաջիկայում այդպիսի հանդիպումներ, այո, տեղի կունենան: Շնորհակալ եմ:

Հարց (Էդուարդ Աղաջանյան). Պարո՛ն նախարար, արդյո՞ք երեկվա ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից իրականացված սադրիչ գործողությունները, որոնց արդյունքում և հետևանքով հայկական կողմը կրել է մարդկային կորուստներ, եղել են Եվրոպական միության քաղաքացիական մոնիտորինգային խմբի տեսադաշտի ներքո: Արդյո՞ք վերջիններս ունեցել են հնարավորություն, այդ թվում՝ տեխնիկապես, արձանագրելու այդ սադրանքները, և եթե այո, ապա արդյո՞ք այդ արձանագրումների հիման վրա գոյություն ունի արագ արձագանքման որևէ մեխանիզմ Եվրոպական միության կողմից:

Պատասխան (Արարատ Միրզոյան). Պարոն Աղաջանյան, անշուշտ, երեկ տեղի ունեցած սադրանքի և ադրբեջանական կողմից տարբեր զինատեսակներով հայկական Զինված ուժերի զինծառայողների և դիրքերի ուղղությամբ արձակված կրակի վերաբերյալ տեղեկացվել է Եվրոպական միության առաքելությանը: Այսօր արդեն Եվրոպական միության մամուլի ծառայությունը հաստատել է, որ հայկական կողմը տեղեկացրել է իրենց ընթացող ագրեսիվ գործողությունների, փոխհրաձգության վերաբերյալ, և նաև նրանք նշել են, որ իրենք այդ տեղում չեն եղել այդ պահին: Բայց իրենց դիտարկումներն արել են և իրենց զեկուցման մեխանիզմն ունեն: Պարոն Աղաջանյան, իրենք Բրյուսելում Եվրոպական միության արտաքին ծառայությանն են զեկուցում, ոչ հրապարակային: Մենք առայժմ տեղեկություն չունենք, թե ինչպիսին է այդ զեկույցը: 

Արձագանք (Էդուարդ Աղաջանյան). Ես մասնավորապես ուզում էի հասկանալ, թե արդյոք գոյություն ունի Եվրոպական միության կողմից արագ արձագանքման որևէ մեխանիզմ նմանատիպ իրավիճակներում, այսինքն՝ նմանատիպ մեծամասշտաբ կամ ինչ-որ առնվազն նվազագույն մասշտաբի սադրանքների պարագայում արագ արձագանքման որևէ հնարավորություն, որովհետև բնական է, որ իրավիճակների որոշակի զարգացման տեմպերի պարագայում նման մեխանիզմների առկայությունը ցանկալի կլինի առնվազն:

Պատասխան (Արարատ Միրզոյան). Շատ լավ, պարո՛ն Աղաջանյան, այդ դեպքում եթե Դուք ավելի լայն եք դիտարկում, այսինքն չեք դիտարկում խնդիրը միայն մոնիտորինգային առաքելության շրջանակներում, թերևս ես էլ ավելի լայն արձագանքեմ: Բնականաբար, այդպիսի իրավիճակներում մենք անմիջապես տեղեկացնում ենք մեր բոլոր միջազգային գործընկերներին, այդ թվում՝ և՛ Եվրոպական միությանը, և՛ Եվրոպական միության անդամ առանձին երկրներին, և այդ տեղեկացմամբ նաև ակնկալում ենք և հայցում ենք նրանց արագ արձագանքը: Կոնկրետ երեկ, բացի այդ գործողություններից, տեսել եք հավանաբար, նաև եղել է ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության հայտարարությունը, որի վերջին մասում մենք կրկին իրավիճակի շուրջ հրավիրում ենք մեր բոլոր գործընկերների ուշադրությունը և կոչ ենք անում հանդես գալ Ադրբեջանի ագրեսիվ գործողությունները դատապարտող հասցեական հայտարարություններով և հետագա էսկալացիան կանխելուն ուղղված քայլերով: 

Հարց (Տաթևիկ Գասպարյան). Պարո՛ն Միրզոյան, ԵԱՀԿ գործող նախագահի հետ հանդիպման ժամանակ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն ընդգծել է, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության գործընթացն ընթանում է երկու ուղղություններով. առաջինը՝ Լեռնային Ղարաբաղի հայերի վերաինտեգրումն է, և երկրորդը՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի ու հարաբերությունների կարգավորումը: Հարցս հետևյալն է. արդյո՞ք առաջին ձևակերպումը Լեռնային Ղարաբաղի հայերի իրավունքների և անվտանգության երաշխիքների ապահովման ուղղությամբ Ստեփանակերտ-Բաքու երկխոսության հարցում Ադրբեջանի հանձնառության հերքումն է, որն, ըստ էության, արհամարհանք է նաև միջազգային գործընկերների կոչերին այս հարցում:

Պատասխան (Արարատ Միրզոյան). Հարգելի տիկին Գասպարյան, կարծում եմ այսօր ես առիթ ունեցա, ըստ էության, անդրադառնալու այս հարցին: Ես կարող եմ մեկ անգամ էլ կրկնել մեր դիրքորոշումը և մեր պայմանավորվածությունը Հայաստան-Ադրբեջան կագավորման գործընթացում ստեղծելու Ստեփանակերտ-Բաքու երկխոսության միջազգային մեխանիզմ, որի շրջանակներում հնարավոր կլինի հասցեագրել, լուծում գտնել Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի իրավունքերին ու անվտանգությանը և դրանց առնչվող բոլոր հարցերին: Միջազգային գործընթացը, բանակցությունները շարունակվում են, դեկտեմբերից սկսած դրանք շարունակվել են հիմնականում գրավոր կերպով, խաղաղության պայմանագրի վերաբերյալ կողմերի նոր առաջարկներով, նոր խմբագրությունների փոխանակմամբ: Եվ քանի որ այդ օրերին, հիշում եք, տեղի ունեցավ Լաչինի միջանցքի ապօրինի արգելափակումը, և արգելափակմամբ այդ օրերին շատ կոնկրետ իրավիճակ էր ստեղծվել Լեռնային Ղարաբաղում ու այդ իրավիճակով պայմանավորված մենք չմասնակցեցինք հանդիպմանը, այժմ նաև այդ հանդիպումների ձևաչափը պետք է և կվերագործարկվի: Այդ ընթացքում, անշուշտ, նաև այդ հարցերին պիտի անդրադառնանք:

Արձագանք (Տաթևիկ Գասպարյան). Կներեք, միգուցե այդ պահին բացակայել եմ պարզապես դահլիճից: Ինչպե՞ս է հայկական կողմը տեսնում այս հարցում միջազգային ներգրավվածության հնարավորությունները, ի՞նչ աշխատանքներ են տարվում գործընկերների, միջազգային կառույցների հետ: 

Պատասխան (Արարատ Միրզոյան). Ես պատրաստ եմ այս հարցին շարունակաբար, անընդհատ պատասխանել, անդրադառնալ, տիկին Գասպարյան Ամեն անգամ ինչ-որ մի նոր երանգ է ավելանում, այնպես որ պատեհ եմ գտնում կրկին քննարկումը: Ինչ վերաբերում է միջազգային գործընկերների ներգրավվածությանը, ապա, ես ասացի արդեն, երկխոսության մեխանիզմը, որը պետք է ստեղծվի, պետք է լինի միջազգային տեսանելի մեխանիզմ, միջազգային մասնակցությամբ մեխանիզմ: Եվ, ի վերջո, ես նույնիսկ կարող եմ ավելի լայն պատասխանել միջազգային դերակատարների վերաբերյալ Ձեր հարցին: Ամբողջ կարգավորումը, որը քննարկվում է և որը, հուսամ, կլինի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, միջազգային երաշխիքների կարիք է ունենալու, վեճերի լուծման, մեկնաբանությունների լուծման միջազգային շատ կոնկրետ գործուն մեխանիզմների կարիք: Կարգավորումների նույնիսկ փոխհամաձայնեցման և ընդունման դեպքում, ես կարծում եմ, որ տեղում` գետնի վրա, միջազգային ներկայության անհրաժեշտություն է լինելու, միջազգային քաղաքացիական, ՄԱԿ-ի գրասենյակների ներկայություն: Այս պահին խնդիրները` Ադրբեջանի հռետորաբանությունը, Ադրբեջանի ագրեսիվ քաղաքականությունը, ինչպես ասում են՝ գետնի վրա, Ադրբեջանի ագրեսիվ քայլերը ցույց են տալիս, որ նույնիսկ խաղաղապահների կարիք կա Լեռնային Ղարաբաղում: Եվ սա շատ ուղիղ հետևանք է, նորից ավելորդ չեմ համարում կրկնել, Ադրբեջանի հռետորաբանության, Ադրբեջանի գործունեության: Այնպես որ միջազգային դերակատարների համար շատ լայն սպեկտր կա և բանակցային փուլում, և դրանից հետո: Շնորհակալ եմ հարցի համար: