Վաղարշակ Հակոբյան. Հարցս ուղղում եմ ԱԳ նախարարին: Պարո՛ն Միրզոյան, արդեն երկու օր է, ինչ Հայաստանի ներքաղաքական կյանքում քննարկման առարկա է դարձել Բելառուսի նախագահ Ալեկսանդր Լուկաշենկոյի հայտարարությունը: Մենք պառլամենտում արձագանքել ենք այդ հայտարարությանը, նաև տեղեկություն կա, որ Բելառուսի դեսպանը կանչվել է արտգործնախարարություն։ Կուզեի նաև Դուք՝ որպես արտգործնախարար, թիվ մեկ ամբիոնից անդրադառնայիք այս հայտարարությանը, և կուզեի նաև, տեղեկանալ, թե ինչ բովանդակությամբ զրույց է եղել Բելառուսի դեսպանի հետ:

Արարատ Միրզոյան. Բարև Ձեզ, հարգելի՛ խորհրդարան: Պարոն Հակոբյան, վստահ եմ՝ տեղեկացել եք երեկ մամուլում տարածված խնդրո առարկայի վերաբերյալ արտաքին գործերի նախարարության մեկնաբանությանը։ Ուզում եմ կրկին վերահաստատել, որ Ալեքսանդր Գրիգորևիչի ինքնատիպ աշխարհաքաղաքական վերլուծությունները, մեկնաբանություններն առաջին անգամ չի, որ արժանանում են միջազգային տարբեր գործընկերների ուշադրությանը, քննարկման առարկա են դառնում տարբեր երկրներում, այդ թվում՝ մեր երկրում։ Պիտի կրկնեմ, որ մեր խորհին համոզմամբ՝ այս ձևակերպումները ուղղված էին սպասարկելու Բելառուսի նախագահի ներքին քաղաքական օրակարգը, և վստահ կարող եք լինել՝ Հայաստանի Հանրապետության արտաքին քաղաքական օրակարգի հետ այն որևէ առընչություն չունի: 

Ուզում եմ նաև հաստատել տեղեկությունն այն մասին, որ երեկ մեր երկրում Բելառուսի դեսպանը իսկապես հրավիրվել է արտաքին գործերի նախարարություն, որտեղ դեսպանին են փոխանցվել մեր համոզմունքները այն մասին, որ միմյանց մասին մեր հայտարարությունները պետք է հաշվի առնեն և հիմնված լինեն փոխադարձ հարգանքի վրա, հաշվի առնեն միմյանց շահերը, միմյանց սուվերենությունը, ինչու չէ, նաև այն իրավապայմանագրային և մյուս դաշտը, որոնց  հիման վրա կա մեր երկների միջև համագործակցությունը: Հավելեմ նաև, որ այնուամենայնիվ մենք պատրաստ ենք շարունակել հետայսու ևս համապատասխան հայտերի, պաշտոնական հայտագրերի դեպքում հնարավորինս աջակցել Բելառուսին զանազան միջազգային հարթակներում: Շնորհակալ եմ:

Վաղարշակ Հակոբյան. Պարոն Միրզոյան, Դուք գիտեք, որ այդ որակումները և այնուհետև դրանց վերաբերյալ մեկնաբանությունները կարող են այնպիսի կարծիք ստեղծել, որ ինչ-որ խնդիր կա երկու պետությունների միջև: Շատ կարևոր է արձանագրել, որ Բելառուսի ժողովուրդը մեզ համար եղբայրական, բարեկամ ժողովուրդ է, և նմանատիպ հայտարարությունները պետք է ոչ մի կերպ չանդրադառնան երկկողմ հարաբերությունների վրա։ Ես  լիահույս եմ, որ Բելառուսում շատ ուշադիր հետևել են մեր հայտարարություններին և մեր գնահատականներին, և այսուհետ իրենց հնչեցրած հայտարարություններում ավելի գործընկերային կլինեն: 

Արարատ Միրզոյան. Ես ասացի արդեն, հարգելի՛ պարոն Հակոբյան, որ մեր երկրներն ունեն բավականին հարուստ իրավապայմանագրային բազա, և մեր համագործակցությունը այդ բազայի հիման վրա է ընթանում։ Իհարկե, Դուք ճիշտ եք՝ երկու ժողովուրդների միջև ավանդական բարեկամության վրա են խարխսված այդ հարաբերությունները: Պիտի ասեմ միայն, որ լավ կլինի հետայսու նաև բարձրագույն մակարդակով հնչող հայտարարությունները համապատասխանեն նշածս իրավապայմանագրային և բարեկամական ոգու գնահատականներին և այդ  մթնոլորտին: Շնորհակալություն:

Արծվիկ Մինասյան. Հայաստանի Հանրապետության թե՛ արտաքին քաղաքականության, թե՛ պաշտպանական քաղաքականության կարևորագույն փաստաթղթերից մեկը ազգային անվտանգության ռազմավարությունն է, որտեղ սևով սպիտակի վրա գրված է հետևյալը ազգային նպատակներ բաժնում. «հայ ժողովրդի ազգային նպատակներն են հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչումը, հետևանքների հաղթահարումը և վերացումը»: Հարցը հետևյալն է․ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը շարունակու՞մ է այս նպատակները պահպանել, թե՝ ոչ:

Արարատ Միրզոյան. Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը, հարգելի՛ պարոն Մինասյան, հետևողականորեն շարունակում է իրականացնել բոլոր այն քայլերը, որոնց վերաբերյալ հանձնառություն ստանձնել է կառավարության ծրագրում։ Ծրագիր, որը ներկայացվել է կառավարության կողմից և հաստատվել այս խորհրդարանում: Այդ ծրագրում հստակ արձանագրված է, որ Հայաստանի Հանրապետությունը շարունակելու է իր ջանքերը՝ ուղղված ինչպես Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը, այնպես էլ՝ ընդհանրապես, աշխարհում մարդկության դեմ այդ հանցագործությունների հետագա դրսևորումների կանխմանը: Որպես օրինակ, որպես ապացույց՝ կարող եմ նշել Հայաստանի Հանրապետության վերջին նախաձեռնությունը Մարդու իրավունքների խորհրդում հերթական անգամ ցեղասպանությունների կանխարգելման բանաձևի շրջանառության վերաբերյալ: 

Արծվիկ Մինասյան. Պարո՛ն Միրզոյան, կրկնեմ հարցս, Ազգային անվտանգության ռազմավարության ձևակերպումը, այս ձևակերպումը շարունակու՞մ է պահպանվել, թե՝ ոչ: Դուք՝ որպես պատմաբան, քաջ գիտեք, որ այս ձևակերպումը՝ Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչումը, հետևանքների հաղթահարումը և վերացումը, նաև հայ դատի կարևոր ուղղություններից մեկն է: Պետական քաղաքականության որդեգրմամբ՝ շարունակում է արդյո՞ք կառավարությունը։ Այս ձևակերպումն եմ ուզում հստակ պատասխանեք, ազգային անվտանգության ռազմավարությունում այսօր գործող ձևակերպումն եմ կարդում՝ բառացի մեջբերում էր: 

Արարատ Միրզոյան. Պարո՛ն Մինասյան, իմ համոզմամբ՝ ես առավել քան սպառիչ պատասխանեցի Ձեր հարցին։ Բայց կարող եմ մի փոքր հավելում անել. մենք, ինչպես կարող եք տեսնել կառավարության ծրագրում, դիտարկում ենք Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչումը նաև Հայաստանի Հանրապետության և հայ ժողովրդի, ինչպես նաև տարածաշրջանային անվտանգության կոնտեքստում․ մի հավելյալ երաշխիք, կրկնում եմ, Հայաստանի Հանրապետության և հայ ժողովրդի համար։ Կարծում եմ՝ այս նրբերանգն էլ որոշակիորեն անդրադառնում է Ձեր հարցին: Կարծում եմ՝ թեման առավել քան սպառիչ արձագանք ստացավ: 

Թագուհի Ղազարյան.  Շնորհակալություն, հարգարժան կառավարության անդամներ, հարցս ուղղում եմ արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանին: Պարո՛ն նախարար, արդեն հայտնի է, որ Հայաստան-Թուրքիա կարգավորման գործընթացի շրջանակներում երկու երկրների հատուկ ներկայացուցիչների երկրորդ հանդիպումը տեղի է ունենալու փետրվարի 24-ին Վիեննայում: Եթե հանդիպման օրակարգի վերաբերյալ հստակություն արդեն կա, խնդրում եմ տեղեկացնել և ներկայացնել նաև մեզ: Շնորհակալություն:

Արարատ Միրզոյան. Հարգելի՛ տիկին Ղազարյան, շնորհակալ եմ հարցի համար: Կարծում եմ՝ Ձեր հարցի առաջնային հասցեատերը, այնուամենայնիվ, Ձեր խորհրդարանական գործընկեր Ռուբեն Ռուբինյանն է, և Դուք բազմաթիվ հնարավորություններ ունեք իրենից ճշտելու: 

Իհարկե, ես էլ չեմ զլանա և կանդրադառնամ հարցին: Այո՛, պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել հաջորդ հանդիպումը կազմակերպել Վիեննայում, փետրվարի 24-ին։ Գիտեք և ենթադրելի էր, որ առաջին հանդիպումը ճանաչողական բնույթ ուներ։ 

Հույս ունենք, որ այս անգամ արդեն առարկայական քննարկումներ կսկսվեն հատուկ ներկայացուցիչների միջև, քննարկումներ՝ ուղղված Հայաստան-Թուրքիա սահմանի բացմանը և դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատմանը: Ուզում եմ մեկ անգամ էլ կրկնել՝ պաշտոնական Անկարայից այս մասին եկող ազդակները, ուղերձները, ակնարկներն առավելապես դրական կոնտեքստի մեջ են, և մեր ակնկալիքներն էլ այդպիսին են: Շնորհակալ եմ:

Թագուհի Ղազարյան. Շատ շնորհակալ եմ, պարո՛ն նախարար, այնուամենայնիվ վստահ եմ, որ միասնական քաղաքականություն ենք վարում և արտաքին քաղաքականության պատասխանատուն արտաքին գերատեսչությունն է, և, վստահ եմ, որ պարոն Ռուբինյանը նաև կորդինացնում է Ձեզ հետ աշխատանքները, շատ կարևոր են ֆորմալ արձագանքները: 

Ես նաև մի հարցի կուզենայի անդրադառնալ՝ հայ-թուրքական հարաբերությունների կոնտեքստում: Վերջերս Թուրքիայի փոխնախագահը հայտարարել էր, որ իբրև թե ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կմասնակցի մարտին Անթալիայում կայանալիք համաժողովին: Թեև այս հայտարարությունը հերքվել է արտաքին գործերի նախարարության կողմից, բայց ես այնուամենայնիվ կուզենայի, որ Դուք ևս անդրադառնաք, թե ինչ հայտարարություն էր դա, ինչ էր դա նշանակում և մեզանից ովքեր են հրավեր ստացել և արդյո՞ք մենք որոշում ունենք, թե ինչ ֆորմատով ենք մասնակցելու կամ չենք մասնակցելու: Շնորհակալություն:

Արարատ Միրզոյան. Եվ կրկին շնորհակալ եմ, տիկին Ղազարյան, հարցը բարձացնելու համար: Ես իմացա, որ այդ թեմայով ևս հայկական ֆեյսբուքյան տիրույթում կարճատև փոթորիկ է տեղի ունեցել: Ուզում եմ ևս մեկ անգամ հավաստել. ՀՀ վարչապետի Անթալիայի միջոցառման մասնակցության հարցը չի քննարկվել և չի քննարկվում: Կարող եմ թերևս ենթադրություն անել, որ որոշակի նրբերանգային, կարելի է ասել, սխալ թարգմանության, շփոթմունքի հետևանք է սա, որովհետև, ինչքան հասկացա, բառացի թարգմանությունը հետևյալն է՝ Հայաստանի վարչապետը դրական ուղերձներն է հղել և ասել, որ նա կմասնակցի Անթալիային: Այստեղ նա-ն կարող է և երկրին վերաբերել: 

Առաջ անցնելով՝ նաև ուզում եմ հարցի այդ հատվածին պատասխանել. հրավեր ուղարկվել է իմ և պարոն Ռուբեն Ռուբինյանի անունով: Որոշում իսկապես չկա, ինչպես և ասում ենք, և որոշումը մեծապես կախված կլինի նաև փետրվարի 24-ին կայանալիք Վիեննայի հանդիպման արդյունքներից: 

Սոնա Ղազարյան. Հայաստանի Հանրապետության մեծարգո՛ վարչապետ, կառավարության հարգելի անդամներ, հարցս ուղղում եմ Արարատ Միրզոյանին՝ արտաքին գործերի նախարարին: Պարո՛ն նախարար, մենք գիտենք, որ վերջերս Ադրբեջանի մշակույթի նախարար Անար Քերիմովը հայտարարություն էր արել Արցախի հայ պատմամշակութային կոթողներն իբր աղվանական ներկայացնելու և վերջիններիս հայկական ինքնությունը խեղաթյուրելու նպատակով աշխատանքային խմբի ստեղծման մասին: Ես կխնդրեի, որպեսզի Դուք անդրադառնայիք այս հարցին, ինչպես նաև եթե չեմ սխալվում, փետրվարի 4-ին տեղի է ունեցել հեռավար հանդիպում, որտեղ քննարկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի այցը Երևան և Բաքու: Կխնդրեի, որպեսզի հանրությանը տեղեկացնեիք մանրամասներ այս մասով: Շնորհակալություն:

Արարատ Միրզոյան. Հարգելի՛ տիկին Ղազարյան, կարծում եմ, նկատել եք, որ արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարություն է տարածել այս կապակցությամբ՝ Ադրբեջանի մշակույթի նախարարի դիրքորոշման և մտադրության կապակցությամբ, և այդ հայտարարության մեջ մենք խստորեն դատապարտել ենք այդ մոտեցումը: Մեր կարծիքով՝ սա ևս մի վկայություն է այն բանի, որ փորձ է արվում ուղղակի ջնջել հայ ժողովրդի ներկայության հետքերը Լեռնային Ղարաբաղում և, ընդհանրապես, պատմական հայրենիքում: 

Եվ, թերևս, իրավացի են պնդումներն այն մասին, որ սա տարիներ շարունակ տևած հայատյացության և էթնիկ զտումների քաղաքականության մի դրսևորում կարող է լինել: Կարող եմ ասել, որ բացի նշվածից, իհարկե, սա նաև մարտահրավեր է Արդարադատության միջազգային դատարանի համար և հրատապ միջոցներ կիրառելու վերաբերյալ 2021 թվականի դեկտեմբերի 7-ի դատարանի որոշման առումով, որտեղ շատ հստակ ասվում է՝ այդ վճռի, որոշման մեջ, հորդորվում է, պարտադրվում է Ադրբեջանի իշխանություններին կանխել և պատժել վանդալիզմի և պղծման դեպքերը՝ ուղղված հայկական մշակութային ժառանգության, կրոնական ժառանգության, այդ թվում՝ եկեղեցիների և այլ պաշտամունքի վայրերի, հուշարձանների, տեսարժան վայրերի դեմ: Ադրբեջանը պետք է կատարի Դատարանի վճռով իր վրա դրված պարտավորությունը: 

Պետք է ասեմ նաև, որ այս պահին այստեղ հրամայական է դառնում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի միջամտությունը, և մենք ողջունել ենք ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի՝ տարածաշրջան գնահատող առաքելություն ուղարկելու մտադրությունը, և, մտքեր են փոխանակվել այդ մասին նաև փետրվարի 4-ին: Հստակ ժամկետներ, հստակ պայմանավորվածություններ չկան, բայց կողմերը վերահաստատել են տարածաշրջան այդպիսի այց ունենալու կարևորությունը: 

Եվ հիմա՝ այս հայտարարությունից հետո, մենք ևս մեկ անգամ դիմում ենք արդեն ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին և նաև նախատեսում ենք ոչ առցանց հանդիպումներ՝ քննարկելու այս հարցը: Մի կարևոր նրբերանգ կա. ուզում եմ ավելացնել, որ մեր պատկերացումներով այդ այցը պետք է տեղի ունենա 1954 թվականի Հաագայի՝ Զինված ընդհարումների դեպքում մշակութային ժառանգության պահպանման վերաբերյալ կոնվենցիայի սահմանած սկզբունքներին համահունչ: 

Սոնա Ղազարյան. Պարոն Միրզոյան, վստահաբար քաջատեղյակ եք նաև, որ նախորդ տարի հոկտեմբերին և այս տարի նախորդ շաբաթ Եվրոպայի խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովում ընդունված բանաձևերում նույնպես արտահայտվել է կեղծ աղվանական մշակույթի ներմուծման գործընթացը Ադրբեջանի մոտ վարվող, այսինքն սա նաև գնահատական է ոչ միայն հայկական կողմի, այլ միջազգային հանրության: 

Մենք ինքներս՝ որպես խորհրդարանական դիվանագիտության կրողներ, լավագույնս փորձում ենք կապ հաստատել մեր գործընկերների հետ՝ որպես բարեկամական խմբի ղեկավարներ, և այդ բոլոր ֆորմատներից ևս, վստահ եմ, օգտվում են նաև խորհրդարանական դիվանագետ մեր գործընկերները: Եվ ես, թույլ կտաք ասեմ, որպես խորհրդարանական դիվանագիտության կրող, պատրաստ ենք աջակցել արտգործնախարարությանը՝ պաշտպանելու հայ պատմամշակութային հուշարձանները Լեռնային Ղարաբաղում: Եվ կուզեի, որպեսզի նաև Դուք առաջարկեիք Ձեր հերթին, թե ինչպես կարող ենք աջակցել այս գործընթացին, որպեսզի ավելի արագ գործենք, որովհետև ակնհայտ է, որ մեր եկեղեցիներից խաչերը, գրությունները օրերի ընթացքում ուղղակի անհայտանում են: Դա անթույլատրելի է,  և պետք է արագ գործել այս կոնտեքստում:

Արարատ Միրզոյան. Շատ ողջունում և խրախուսում եմ, հարգելի՛ տիկին Ղազարյան, Ձեր պատրաստակամությունը՝ ամբողջ ուժով լծվելու այս չափազանց կարևոր գործին: Ուզում եմ նաև արտաքին գործերի նախարարության անունից հավաստիացնել, որ մենք ևս մեր կողմից պատրաստ ենք անել առավելագույնը, որպեսզի Ձեր խոսքում, Ձեր կոնտակտներում առավելագույնս հիմնավորված և ճիշտ շեշտադրումներով հանդես գաք։ Ինչպես Ձեզ, այնպես էլ, ընդհանրապես, բոլոր խորհրդարանական գործընկերներին մեկ անգամ ևս ուզում եմ վերահաստատել, որ խորհրդարանական դիվանագիտությունը չափազանց կարևոր գործիք է, և չպետք է թերի կիրառվի: