Սոնա Ղազարյան. Պարոն Մնացականյան, նախ և առաջ թույլ տվեք շնորհավորել Ձեզ և Հայաստանի Հանրապետության բոլոր դիվանագետներին՝ դիվանագետի օրվա կապակցությամբ նաև այս հարթակից:

Պարոն Մնացականյան, հարցս վերաբերում է ԱԳՆ կադրային քաղաքականությանը: Նախկինում գործող «ֆավորիտ կադրեր» և «չգործուղվող դիվանագետներ» ունենալու արատավոր պրակտիկան կարծում եմ բոլորիս համար անընդունելի էր: Այժմ դիվանագետները գործուղվում են այլ սկզբունքներով: Կխնդրեի, որ այս հարթակից ևս մեկ անգամ անդրադառնայիք այն չափորոշիչներին, որոնց հիման վրա են գործուղվում կամ չեն գործուղվում  մեր դիվանագետները:

Զոհրաբ Մնացականյան. Շատ շնորհակալ եմ Ձեզ հարցի համար և, բնականաբար, շատ շնորհակալ եմ բարեմաղթանքների համար, որ ուղղեցիք դիվանագիտական ծառայությանը:

Հարցը չափազանց էական է ու շատ կարևոր, առնվազն ինձ համար, ով 27 տարի այս ծառայության մեջ է: Մենք դեռևս 1999թ. նախաձեռնեցինք դիվանագիտական ծառայության մասին օրենսդրության մշակումը, որը դարձավ առաջին օրենսդրական հիմքը՝ կարգավորելու այս ծառայությունը: Մոտեցումը շատ էական է: Սա ծառայություն է, որը ունի իր պահանջները և ունի իր տրամաբանությունը: Մեզ պետք էր միջազգային փորձը տեղայնացնել և ձևավորել չափորոշիչներ, որոնք ուղղուրդում են ինչպես մեր ծառայության կանոնավոր աշխատանքը, այնպես էլ՝ դիվանագիտական կարիերան ընտրած անձանց՝ կարիերային աճի այդ տրամաբանական ճանապարհը: Սա շարունակական գործընթաց է: Եվ ես շատ հստակ պետք է պնդեմ, որ ոչ մի դեպքում մենք չենք մերժում կամ չենք ժխտում այն, ինչ եղել է, կառուցվել է տարիներ շարունակ: Մեր հիմնական նպատակն է՝ էլ ավելի ամրապնդել մեր ծառայությունը, էլ ավելի ուժեղացնել այն հիմքերը, որոնք ավելի պրոֆեսիոնալիզացնում են ծառայությունը: Եվ սա պրոֆեսիոնալ աշխատանք է:

Բնական է, այս շրջանում մենք արդեն ի հայտ բերեցինք, առաջ բերեցինք նոր սերնդի դեսպաններ, մեր այն աշխատողներին, որոնք իրենց աշխատանքով, տարիներ շարունակ կուտակած փորձով այն սահմանին հասան, որ կարող են անցնել այդ սահմանը և դեսպանի կարգավիճակով իրականացնել իրենց աշխատանքը: Մենք ունենք նաև օրենքով սահմանված ձևը, թե ինչպես է երիտասարդ մասնագետը ներգրավվում ծառայության մեջ՝ որպես կցորդ, ինչ չափորոշիչներ, ինչ քննություններ պետք է հանձնի:

Շատ հպարտ եմ մեր Դիվանագիտական ակադեմիայի համար, որը արդեն բավական կայացած ինստիտուտ է, և այն օղակն է, որի շնորհիվ ծառայության են անցնում արդեն իսկ պատրաստված կադրեր: Նախկինում մենք պետք է ուղարկեինք տարբեր ուրիշ ակադեմիաներ, այսօր մենք այդ հիմքը ունենք: Հստակ է, թե սկսելով որպես կցորդ, ինչպես են կառուցում ծառայությունը, ինչ տարիների ընթացքում ինչ են անցնում և ինչպես են հասնում... Գիտեք, միգուցե, ոչ բոլորը կկարողանան, բայց յուրաքանչյուրը պետք է ձգտի, որպեսզի լինի դեսպան: Եվ այդ ամենը նաև ռոտացիայի առումով:

Այսօր ավելի խիստ է այդ ռոտացիոն սկզբունքը: Եվ ռոտացիան կատարվում է ոչ միայն տարիների առումով, այլ նաև տարածաշրջանների առումով: Մենք փորձում ենք առավել ընդլայնել այդ պրոֆեսիոնալ կարողությունները. եթե մեկը աշխատում է եվրոպական ուղղությամբ, մյուսը՝ այլ, չի նշանակում, որ ամբողջ կարիերան այդ ուղղությամբ պետք է շարունակի: Փորձում ենք տարբեր տարածաշրջաններ գործուղել մարդկանց, որպեսզի դրանով ավելի պրոֆեսիոնալիզացվի ծառայությունը: Բավականին երկար պատմություն է, բայց սա շարունակական է:

Սոնա Ղազարյան. Ես մի փոքր արձագանքեմ, որպեսզի Դուք էլ շարունակեք: Որոշ անհանգստություններ էի վերջերս ստանում նաև այն դիվանագետներից և դիվանագետից, ով վերջերս դադարեցրել է իր գործունեությունը: Եթե Դուք էլ ավելացնելու բան ունեք, կարող եք հենց այս շրջանակներում պատասխանել: Խոսքը գնում է դիվանագետի մասին, երևի եզակի դեպք է, երբ դիվանագետը վայր է դնում: Խոսքը Գրիգոր Ղազարյանի մասին է: Այս շրջանակներում էլ է նաև այս հարցը քննարկում:  

Զոհրաբ Մնացականյան. Միգուցե կանդրադառնանք այդ հարցին, բայց, գիտեք ինչպես է, կան չափորոշիչներ, կա նաև խստություն, որովհետև սա ծառայություն է: Կան պահանջներ: Ես չգիտեմ թե այս դեպքում ինչպես է, ինչն է պատճառը, բայց ես էլ եմ առնչվել իրավիճակների, երբ մարդկանց՝ իրենց կարողությունների պատկերացումը և անմիջական պահանջները չեն համընկնում, և անպայման չի, որ միշտ համընկնեն: Ես ավելի ուրախ կլինեմ ավելի հստակ ծանոթանալու այդ հարցին, բայց վստահ եմ, որ ինչ-որ պատճառներ եղել են:

Միքայել Զոլյան. Միանում եմ դիվանագետներին ուղղված շնորհավորանքներին: Ես ուզում եմ հարց բարձրացնել Հորդանանի Հաշիմյան Թագավորությունում մեր դեսպանատան առկայության հետ կապված: Այս պահի դրությամբ, որքան գիտեմ Սիրիայի դեսպանն է ապահովում այս երկրում Հայաստանի շահերի պաշտպանությունը, ինչն ակնհայտորեն որոշ դժվարությունների հետ է կապված՝ հաշվի առնելով Սիրիայում տեղի ունեցող գործընթացները: Իսկ Հորդանանը կարևոր երկիր է, և այնտեղ մենք ունենք համայնք, որը, գուցե, ամենամարդաշատ համայնքը չի, բայց հին և կարևոր համայնք է: Այնտեղ նաև զբոսաշրջիկներ են լինում որոնք, հյուպատոսական ծառայություններ ստանալու համար, փաստորեն, պետք է գնան Սիրիա, ինչն ակնհայտորեն անհնար է: Եվ ի վերջո, Հորդանանը շատ կարևոր երկիր է Մերձավոր Արևելքում, թե՛ իր աշխարհագրական դիրքով, թե՛ իր բոլոր հարևանների հետ ունեցած հարաբերություններով շատ կարևոր դեր ունի: Արդյոք ժամանակը չէ, որ այդ երկրում մեր դիվանագիտական ներկայությունն ավելի շոշափելի դարձնենք:

Զոհրաբ Մնացականյան. Եվս մեկ անգամ շնորհակալություն շնորհավորանքների համար:

Ինչ վերաբերում է Ձեր հարցին, միանշանակ, Հորդանանը Հայաստանի համար չափազանց կարևոր գործընկեր է Մերձավոր Արևելքում: Մենք ունենք օրակարգ Հորդանանի հետ, որը վերաբերում է ոչ միայն համայնքին, այլ նաև միջպետական հարաբերություններին: Մենք ունենք բավական սերտ համագործակցություն Հորդանանի հետ երկկողմ առումով և նաև բազմակողմ հարթակներում, մասնավորապես՝ ՄԱԿ-ում:

Դեսպանության բացման հարցի առնչությամբ, Ձեզ անկեղծ ասեմ, այժմ օրակարգում չէ, որովհետև մեր ցանկությունն է դեսպանություններ ունենալ որքան հնարավոր է շատ լայն աշխարհագրությամբ, բայց նաև պետք է իրականության հետ առնչվենք և հասկանանք, որ անպայման չէ, որ մեր հնարավորությունները մեզ թույլ են տալիս անմիջապես ընդլայնվելու: Մենք ծրագրավորված ճանապարհով ենք գնալու: Եվ այս պահին կասեմ, որ, դժբախտաբար, Հորդանանը մեր այս տարվա, նույնիսկ միգուցե մյուս տարվա համար կասկածում եմ, որ կլինի մեր գերակայությունների մեջ դեսպանություն բացելու առումով:

Օրինակ բերեմ: Մինչ օրս բավական թույլ ներկայություն ունենք Աֆրիկյան մայրցամաքում, որի հետ ունենք բավական զարգացող օրակարգ և բավական թույլ ներկայություն: Այդ առումով առաջնային մեր գերակայությունն այս առումով Աֆրիկյան մայրցամաքը դիտարկելն է: Եվ այնտեղ մենք կոնկրետ ծրագիր ունենք: Մենք նաև ունենք Հարավ-արևելյան Ասիայում, Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում որոշ բացեր, որտեղ անհրաժեշտ է լինելու լրացնել որքան հնարավոր է արագ: Սա ծրագրավորված քայլեր են, որոնք մենք պետք է իրականացնենք և հասնենք մի պահի, երբ, այո, մենք կկարողանանք նաև Հորդանանում բացել դիվանագիտական ներկայացուցչություն: Մենք այսօր այդ գործառույթը իրականացնում ենք, ինչպես նշեցիք, Սիրիայում մեր դեսպանության միջոցով: Եվ նորից եմ ցանկանում կրկնել, որ բոլոր դեպքերում Հորդանանի հետ հարաբերությունների էլ ավելի խորացումը շարունակելու է մնալ մեր օրակարգում և որպես գերակայություն՝ առկա մեր ռեսուրսով մենք իրականացնելու ենք այդ գործառույթը:        

Անի Սամսոնյան. Հարգելի կառավարություն, թալիշ քաղաքական գործիչ, հայամետ դիրքորոշումներով հայտնի Ֆահրոդին Աբոսզոդային Ադրբեջանին հաջողվեց վերջապես ստանալ ՌԴ-ից, և դա իրականացավ շատ ծածուկ և գաղտնի պայմաններում: Հիշեցնեմ, որ այս գործիչը կոչ էր անում թալիշական բնակչությանը չմասնակցել ապրիլյան պատերազմին, ինչպես նաև այցելել էր Հայաստան: Ըստ այդմ, կարելի է եզրակացնել, որ այս պատճառներով Աբոսզոդան դարձել էր Ադրբեջանի հետապնդումների զոհը: Թալիշական ազգային շարժման նախագահը մտահոգություն է հայտնել, որ ինքը ենթարկվելու է խոշտանգումների և նույնիսկ սպանության Ադրբեջանում: Հայտնի է նաև, որ Ֆահրոդին Աբոսզոդան քաղաքական ապաստան է խնդրել Հայաստանի Հանրապետությունից: Հարցերս հետևյալն են.

Ի՞նչ քայլեր է ձեռնարկել Արտաքին գործերի նախարարությունը՝ բանակցելու ՌԴ հետ այս խնդրի ուղղությամբ և ինչու՞ ՀՀ-ն չկարողացավ քաղաքական ապաստան տրամադրել Ֆահրոդին Աբոսզոդային:  

Զոհրաբ Մնացականյան. Շնորհակալ եմ Ձեզ հարցի համար: Ես Ձեզ ասեմ, որ սա առաջին հերթին մարդու իրավունքների հարց է, և վերաբերում է երկու երկրների, որոնք, վստահ եմ, ինչ-որ իրավական հիմքեր են օտագործել նման որոշում կայացնելու համար:

Բայց հարցն առաջին հերթին վերաբերում է մարդու իրավունքների ոլորտին, և այստեղ մենք կշարունակենք ուշադրություն դարձնել դրան խիստ մարդու իրավունքների կոնտեքստում: Փաստը մտահոգիչ է, և սա բնականաբար առաջին կամ միակ դեպքը չէ, երբ մարդիկ ենթարկվում են հալածանքների, առավել ևս երբ խոսքը գնում է փոքրամասնությունների մասին: Մենք ԵԽ անդամ, մենք ՄԱԿ տարբեր մարմիններում աշխատում ենք բավական ակտիվ, և այս հարցը շարունակելու ենք պահել խիստ մարդու իրավունքների կոնտեքստում:

Անի Սամսոնյան. Այո՛, Դուք ճիշտ եք, պարոն նախարար: Այս հարցը մարդու իրավունքների խնդիր է, բայց այստեղ հարցը տալիս եմ քաղաքական կոնտեքստում: Եվ Ձեզ հարցնում եմ, թե ինչու Հայաստանը չկարողացավ քաղաքական ապաստան տրամադրել, բանակցել մեր ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանի Դաշնության հետ, և սա ես համարում եմ որպես դիվանագիտական պարտություն, որ մեր ռազմավարական դաշնակիցը կարողացավ Աբոսզոդեին թաքուն տրամադրել Ադրբեջանին: Խնդրում եմ հարցին պատասխանել քաղաքական կոնտեքստում:

Զոհրաբ Մնացականյան. Ես կարող եմ ասել, որ ուշադիր լսեցի Ձեր քննադատությունը, և ավելի մանրամասն կկարողանամ անդրադառնալ, երբ առավել մանրամասն կծանոթանամ հարցին: Բայց նորից եմ կրկնում, այս հարցը միակը չէ, և շարունակելու է մնալ մեր ուշադրության կենտրոնում այն առումով, որ սա փոքրամասնությունների իրավունքների և կոնկրետ մարդու իրավունքների կոնտեքստում է: Կշարունակենք այս հարցի շուրջ աշխատել: