Երկկողմ հարաբերություններ

Թուրքիա Թուրքիա

Ընդհանուր տեղեկություններ

1991թ. դեկտեմբերի 24-ին Թուրքիայի Հանրապետությունը պաշտոնապես ճանաչել է Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը, սակայն Հայաստանի և Թուրքիայի միջև չեն հաստատվել դիվանագիտական հարաբերություններ:

1993թ. Թուրքիան միակողմանիորեն փակել է Հայաստանի հետ օդային և ցամաքային սահմանները, իսկ 1995թ. վերաբացել է օդային սահմանը:

Հայաստանն ու Թուրքիան, միջազգային գործընկերների աջակցությամբ, մի քանի փորձ են կատարել երկկողմ հարաբերությունները կարգավորելու ուղղությամբ: Հայկական կողմի նախաձեռնությամբ, 2008թ. հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հերթական փորձի արդյունքում, 2009թ. հոկտեմբերի 10-ին ՀՀ և ԹՀ արտաքին գործերի նախարարները Ցյուրիխում ստորագրել են «Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու մասին» և «Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև հարաբերությունների զարգացման մասին» արձանագրությունները: Այդուհանդերձ, Թուրքիան հրաժարվել է խելամիտ ժամկետներում վավերացնել ստորագրված արձանագրությունները: 2010թ. ապրիլի 22-ին ՀՀ նախագահի հրամանագրով հայկական կողմը կասեցրել է ստորագրված արձանագրությունների վավերացման գործընթացը, իսկ 2015թ. փետրվարի 16-ի ՀՀ նախագահի մեկ այլ հրամանագրով հայ-թուրքական արձանագրությունները հետ են կանչվել Ազգային ժողովից: 2018թ. մարտի 1-ի ՀՀ նախագահի հրամանագրով դադարեցվել է հայ-թուրքական արձանագրությունների կնքման ընթացակարգը:

Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման ներկայիս գործընթացը մեկնարկել է 2021թ. վերջին։ Երկու երկրների հարաբերությունները կարգավորելու նպատակով Հայաստանի և Թուրքիայի նշանակած հատուկ ներկայացուցիչները հանդիպել են չորս անգամ, համապատասխանաբար՝ 2022թ. հունվարի 14-ին, փետրվարի 24-ին, մայիսի 3-ին և հուլիսի 1-ին։

2022թ. հուլիսի 1-ին Հայաստանի և Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչները Վիեննայում պայմանավորվածություն են ձեռք բերել հնարավոր ամենասեղմ ժամկետներում ապահովել Հայաստան-Թուրքիա ցամաքային սահմանը հատելու հնարավորություն համապատասխանաբար Հայաստան և Թուրքիա այցելող երրորդ երկրների քաղաքացիների համար և որոշել են սկսել այդ ուղղությամբ անհրաժեշտ գործընթացները: Նույն հանդիպման ընթացքում կողմերի միջև պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել նաև հնարավոր ամենասեղմ ժամկետներում սկսել Հայաստան-Թուրքիա ուղիղ օդային բեռնափոխադրումների իրականացումը և այդ ուղղությամբ անհրաժեշտ գործընթացները:

2023թ. հունվարի 6-ին թուրքական կողմը տեղեկացրել է, որ վերացվել են երկու երկրների միջև ուղիղ օդային բեռնափոխադրումներ իրականացնելու բոլոր խոչընդոտները։ Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի շրջանակներում` 2022թ. նոյեմբեր֊դեկտեմբեր ամիսներին, տեղի է ունեցել երկու երկրների միջգերատեսչական մասնագիտական խմբերի երկու հանդիպում։ Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի շրջանակներում 2022թ․ փետրվարից վերականգնվել է երկու երկրների միջև ուղիղ ավիահաղորդակցությունը։

Թուրքական կողմի հրավերով 2022թ. մարտի 10-12-ը ՀՀ ԱԳ նախարարը մասնակցել է Անթալիայի դիվանագիտական ֆորումին, որի շրջանակներում հանդիպել է ԹՀ ԱԳ նախարարի հետ: 2022թ. հուլիսի 11-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել ԹՀ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ։ Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթնաժողովի շրջանակներում 2022թ. հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում տեղի է ունեցել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և ԹՀ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հանդիպումը:

Թուրքիայում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժից մեկ օր անց՝ 2023թ. փետրվարի 7-ին կայացել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հեռախոսազրույցը ԹՀ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ: ՀՀ կառավարության որոշմամբ՝ փետրվարի 8-ին ՀՀ ՆԳՆ փրկարար ծառայության որոնողափրկարարական թիմի 27 անդամներ գործուղվել են Թուրքիայի Ադըյաման քաղաք և մինչև փետրվարի 16-ը մասնակցել երկրաշարժի հետևանքների վերացման աշխատանքներին: Փետրվարի 11-ին հարյուր տոննա մարդասիրական օգնությամբ բեռնված հայկական հինգ բեռնատարները, հատելով հայ-թուրքական Մարգարա-Ալիջան (Իգդիր) ցամաքային սահմանը, ուղևորվել են Թուրքիա: Փետրվարի 15-ին նույն ճանապարհով երկու բեռնատարով Ադըյաման է տեղափոխվել Հայաստանից Թուրքիա տասներկու տոննա մարդասիրական օգնության երկրորդ խմբաքանակը: Փետրվարի 15-ին Անկարայում կայացել է նաև ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի և ԹՀ ԱԳ նախարար Մևլութ Չավուշօղլուի հանդիպումը, որից հետո նախարար Միրզոյանը Ադըյամանում այցելել է մարդասիրական օգնության երկրորդ խմբաքանակի բեռնաթափման և հայ որոնողափրկարարական ջոկատի տեղակայման վայրեր:

Այցեր

Թուրքիա

2023թ. փետրվար

Արարատ Միրզոյան, ՀՀ ԱԳ նախարար (Անկարա, Ադըյաման)

2022թ. մարտ

Արարատ Միրզոյան, ՀՀ ԱԳ նախարար (Անթալիա)

2014թ. օգոստոս

Էդվարդ Նալբանդյան, ՀՀ ԱԳ նախարար (Անկարա)

2009թ. հոկտեմբեր

Սերժ Սարգսյան, ՀՀ նախագահ (Բուրսա, ՀՀ և ԹՀ ֆուտբոլի հավաքականների պատասխան խաղը դիտելու նպատակով)

1997թ. ապրիլ

Լևոն Տեր-Պետրոսյան, ՀՀ նախագահ (Ստամբուլ, ՍԾՏՀԿ նիստին)

1993թ. ապրիլ

Լևոն Տեր-Պետրոսյան, ՀՀ նախագահ (Անկարա, ԹՀ նախագահ Թուրգութ Օզալի հուղարկավորության արարողությանը մասնակցելու նպատակով)

1992թ. հունիս

Լևոն Տեր-Պետրոսյան, ՀՀ նախագահ (Ստամբուլ, ՍԾՏՀԿ նիստ)

Հայաստան

2013թ. դեկտեմբեր

Ահմեդ Դավութօղու, ԹՀ ԱԳ նախարար (Երևան, ՍԾՏՀԿ նիստ)

2009թ. հոկտեմբեր

Աբդուլլահ Գյուլ, ԹՀ նախագահ (Երևան, ՀՀ և ԹՀ ֆուտբոլի հավաքականների խաղը դիտելու նպատակով)

 

Թարմացված է` 24.02.2023թ.

Տպել էջը